Մաքսիմի մասին. մերօրյա ճգնավորը. «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Մեր մեջ մի մարդ կա` Մաքսիմ Ոսկանյանը: Ճանաչողները նրան ճանաչում են, իմացողները նրան գիտեն: Նա բանաստեղծ է, նա սաղմոսերգու է: Նա թարգմանիչ, նաև փոխադրող է գրաբարից:
Բայց նախևառաջ Մաքսիմն իրեն ճանաչողների հոգևոր հենարանն է: Նա մեզ պաշտպանում է ինքներս մեզնից: Մեր սխալներից, մեր թյուրըմբռնումներից, մեր վախերից, մեր տարակույսներից, մեր ալարկոտությունից: Ի վերջո, նա փորձում է փակել մեր մեղքերի ճանապարհը: Իհարկե, եթե կարողանում ենք նրան լսել ու մեր կյանքն ապրել, ինչպես ինքն է խորհուրդ տալիս:
Մաքսիմը մերօրյա ճգնավոր է: Այսքան երկար տարիների մեր մտերմության ընթացքում երբևէ ես դա չեմ ասել: Բայց հիմա ասում եմ իմ այսքան տարիների մտածածը:
Նա ժամանակին հեռացավ վայելքներ խոստացող կյանքից: Հեռացավ փառք, հարստություն, համբավ խոստացող կյանքից: Հեռացավ կարիերա, հասարակական դիրք խոստացող կյանքից: Ու ինքն ընտրեց, թե ինչպես է այսուհետ ցանկանում իր կյանքն ապրել:
Ցանկանում է ապրել մի հյուղակում, եթե դա լինի: Ցանկանում է ապրել չորս դատարկ պատի մեջ, եթե դա լինի: Ցանկանում է ապրել մի տարածության մեջ, ուր պարզապես ծածկ լինի գլխի վերևում, ու պաշտպանվի անձրևից, արևի ուղիղ ճառագայթներից:
Ու նա գտավ իր կացարանն ու ապրեց այնտեղ:
Հաճախ է պատահել, երբ ծուլացել եմ, հրաժարվել եմ գործ անել ու դրա համար հազար ու մեկ պատճառաբանություններ եմ բերել: Վայելել եմ պարզապես ծուլությանս շրջանը: Մաքսիմը հորդորել է, եղանակներ է առաջարկել, ինչպես դուրս գամ այդ վիճակից ու ձեռքս գործի խփեմ: Ու կողքից, իբր հարևանցի, օրինակներ է բերել` քրիստոնյային ճանաչում են գործից, ինչպես ծառը` պտղից: Բազմանշանակ նայում է աչքերիդ մեջ, ու հասկանում ես, որ այդ պատմությունները հենց քեզ համար է անում: Եվ աչքերի մեջ կարդում ես քեզ ուղղված պահանջը` դատի՛ր այս մասին:
Իհարկե, նա այդպես կասի, որովհետև տեղափոխվեց իր տնակը, թե չէ, սկսեց աշխատանքը: Բեղմնավոր չասենք` դա պաշտոնական–հրապարակային բառ է: Իսկ «մաքսիմ» գաղափարը ու հրապարակայինը հակոտնյաներ են: Սկսեց մեկը մյուսի հետևից թարգմանել ու լույս ընծայել միջնադարյան մեր մատենագիրների աշխատությունները: «Հայ իրավական մտքի հուշարձաններ» մատենաշարով լույս տեսան Մխիթար Գոշի «Դատաստանագիրքը», Սմբատ Սպարապետի «Դատաստանագիրքը», Ներսես Լամբրոնացու «Քաղաքային օրենքը», կազմեց, խմբագրեց և հրատարակեց Ներսես Շնորհալու երկերի և Հովհաննես Օձնեցու երկերի ընդհանուր ժողովածուները, Դավիթ Ալավկա Որդու «Կանոնական օրինադրությունը»: Այժմ էլ հրատարակության համար պատրաստ է Շահամիր Շահամիրյանի «Որոգայթ փառացը»: Ընթերցողների առջև դրեց նաև Աստվածաշնչի «Սաղմոսարանի» իր թարգմանությունը:
Իսկ գիտե՞ք, թե նա ինչ միջոցներով է հրատարակել այս գրքերը` հանգանակություններով: Եվ հրատարակել ու ողջ տպաքանակը թողել է հրատարակչին: Ինքը բավարարվել է մի երկու տասնյակ օրինակներով: Դրանք էլ բաժանել է ընկերներին:
Մեկ–մեկ մտածել եմ` լա՛վ, մենք արդեն պետություն ենք: Ունենք մշակույթի մեր նախարարությունը, ունենք կրթության և գիտության մեր նախարարությունը, ունենք գիտությունների մեր ակադեմիան` իր տարատեսակ ինստիտուտներով: Ի վերջո, ունենք մեր եկեղեցին (Աստված պահապան նրան): Այս կառույցները կարող էին անել, չէ՞ այս թարգմանությունները: Ախր միջնադարյան մեր գանձերը, մտքի ու հավատի մարգարիտները միայն այդ ճանապարհով կարող էին դառնալ այսօրվա հայի սեփականությունը: Դե, չեն արել: Ու Մաքսիմն է այդ գործն արել:
Մաքսիմը չի աշխատում, ասել է թե` աշխատավարձ չի ստանում: Մաքսիմն անձնագիր չվերցրեց ու հետևաբար կենսաթոշակ չի ստանում: Բայց ապրում է: Ապրում է ինչ Հայրն իրեն կտա այդ օրվա համար: Տալի՞ս է Հայրը` գոհ է: Չի՞ տալիս Հայրը` գոհ է: Ու նրա աղոթքն առ Տերը անվերջ է ու անընդմեջ է:
Եվ մի օր արդեն Մաքսիմը ձեռնամուխ եղավ Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» աղոթագրքի թարգմանությանը: Նա արդեն պատրաստ էր մեծ սրբի հետ հաղորդակցության: Մի քանի տարի առաջ լույս տեսավ Մատյանի նրա թարգմանությունը: Այն կրկին ու կրկին վերահրատարակվում է:
Ահա՛, սա է Մաքսիմը: Նա անում է այն, ինչ անհրաժեշտ է իր ժողովրդին, կամ ինչի կարիքն ունի այդ ժողովուրդը:
Հիմա էլ գրում, կազմում ու հրատարակում է գրպանի գրքույկներ, մոտավորապես` 30 էջանոց, ու բաժանում մարդկանց: Արդեն հատուկ այս մատենաշարով հրատարակել է չորս գիրք: Դրանք են` «666–ի մասին», «Աստվածաշնչյան խրատանի ամուսինների համար», «Աստվածաշունչը միասեռականների ու նրանց սպասվող դատաստանի մասին», Ղուկաս Ավետարանչի «Առաքյալների կանոնները»:
…Լավ, այս ամենն ինչո՞ւ հիշեցի ու ոգևորված սկսեցի խոսել Մաքսիմի մասին: Մաքսիմն ահա արդեն քանի տարի է, ապրում է մետաղյա մի տնակում, որտեղ ձմռանը մի քանի անգամ ավելի ցուրտ է լինում, քան դրսում է և ամռանը մի քանի անգամ տաք է լինում, քան դրսում է:
Երբ այս տարվա աննահանջ ցուրտն ու մառախուղը սարսռեցնում էր ոսկորներս, մտածում էի ակամա Մաքսիմի մասին` տեսնես ո՞նց է ապրում իր տնակում, տեսնես ո՞նց է դիմանում:
Ու իմանում եմ մի օր, որ նրա տնակը պենոպլաստով պատված է: Ու Մաքսիմն էլ, Շիրակի տարածաշրջանի իր բնածին հումորը գործի դնելով, ասում է մարդկանց` ընտիր է. այսպիսի ձմեռ չեմ անցկացրել: Շատ տաք ձմեռ է…
Ուրախանում եմ, որ այդպես է: Բայցև մտածում եմ տարակուսած` Մաքսիմն այդ ինչպե՞ս և ինչո՞վ է կարողացել պենոպլաստով պատել տնակը: Ախր նա…
Ու հետո տեղեկանում եմ, որ արվեստի մարդիկ` քույր ու եղբայր են այդ գաղափարը հղացել ու սեփական միջոցներով գործը գլուխ բերել: Որպեսզի մերօրյա ճգնավորի ու վաղվա սրբի համար կյանքը տանելի լինի:
Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում:
Գիտեր, որ կխփեմ նավթամուղին, գիտեի՞ք, որ նախարարի պաշտոնից դրա համար հանեցին
Փաշինյանը մերժել է ռուսական մասնակցությունը «Թրամփի ուղուն»
Դեկտեմբերի 22-ը Էներգետիկի մասնագիտական տոնն է
Ճշմարտության գինն այսօր հալածանքն է․ Հովհաննես Իշխանյան
2025թ. ԶՊՄԿ-ի համար առաջընթացի տարի էր
Սամվել Կարապետյանի նվերը Գյումրիին․ նույնիսկ խավարին հնարավոր է լուսավորել ձեր սրտերը
Իսկ ինչի՞ «լիազորություն ունեն»... լիազորություն չունեցողները. «Փաստ»
Պետք չէ նոր հեծանիվ հորինել իշխանափոխության համար. Իվանիշվիլին հաղթեց Սահակաշվիլիին. Էդմոն Մարուքյա...
Ո՞վ կդառնա Ամենայն հայոց կաթողիկոսը․ ու՞մ է աջակցում Անկարան
Մեր կարևոր առաքելությունը՝ մարդկանց հուսախաբ չանելն է․ Սամվել Կարապետյանի ուղերձը
