Յի–վեն Յանգ. ««Հայաստան» ասելիս Արամ Խաչատրյանի «Սուսերով պարն» է մտքիս գալիս». «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Կամերային երաժշտության ասպարեզում ամենահեղինակավոր անսամբլներից մեկը համարվող աշխարհահռչակ «Շանհայ» քառյակի երկացանկն ընդգրկում է նաև հայկական արմատներով ամերիկյան հայտնի կոմպոզիտոր Ալան Հովհաննեսի և Արամ Խաչատրյանի ստեղծագործությունները:
«Նյու Յորք թայմս» հանդեսը քառյակի մասին գրել է. «Անհնար է մտաբերել որևէ այլ գործող լարային քառյակի անվանում, որն արտաբերում է ավելի գեղեցիկ ձայն, քան «Շանհայ» քառյակը»:
Համաշխարհային երաժշտության գոհարները քառյակի մատուցմամբ ունկնդրելիս
հիշում ես չինական ասույթը. «Երբ մաքուր ոսկին կրակով է պարուրվում, առավել պայծառ է փայլում»:
«Շանհայ» քառյակը հիմնադրվել է 1983 թվականին, երաժիշտների՝ Շանհայի կոնսերվատորիայում ուսանելու տարիներին: Առաջին ջութակը Վեյգանգ Լին է, երկրորդը՝ Յի–վեն Յանգը, ալտահարը` Հոնգանգ Լին և թավջութակահարը` Նիկոլաս Ցավարասը:
Ներկայացնում ենք մեր հարցազրույցը «Շանհայ» քառյակի ջութակահար Յի–վեն Յանգի հետ:
– Ե՞րբ հասկացաք, որ երաժշտությունն է Ձեր ճանապարհը և ինչո՞ւ ընտրեցիք ջութակը:
– Ծնվել ու «մարինացվել» եմ երաժշտական ընտանիքում, կոնցերտմեյստեր՝ հայր, սոպրանո՝ մայր: Ջութակով տարված էի, երեք տարեկանում լսելով Բեթհովենի «Ջութակի կոնցերտը» (ընտանիքիս միակ ձայնագրությունը), որոշեցի համաշխարհային կարգի ջութակահար դառնալ:
– Ալան Հովհաննեսի, Արամ Խաչատրյանի, կամ այլ հայ կոմպոզիտորների ո՞ր գործերն են առավել հուզում Ձեզ, և ի՞նչ եք պատկերացնում «Հայաստան» ասելիս:
– Արամ Խաչատրյանն է մշտապես եղել իմ սիրած կոմպոզիտորը: «Հայաստան» ասելիս նրա «Ջութակի կոնցերտը», «Նոկտյուրնը», և իհարկե, «Գայանե» բալետի «Սուսերով պարն» է մտքիս գալիս: Հայաստանի մասին առաջին անգամ լսել եմ հորիցս, երբ նա ասաց, որ Հայաստանն Արամ Խաչատրյանի ծննդավայրն է:
– Երջանկությունը Ձեր պատկերացմամբ:
– Սիրիր մարդկանց, սիրիր երաժշտությունը, հիանալի երաժշտություն ստեղծիր ու տուր աշխարհին: Վայելիր կյանքի պահը ազատորեն և պարզորեն: Տուր, ինչ կարող ես:
– Ի՞նչը կարող է զայրացնել Ձեզ:
– Խտրականությունը, բյուրոկրատիան և միջակությունը:
– Բնավորության ո՞ր հատկանիշներն եք արժևորում:
– Ազնվությունը, մեծահոգությունը, ճիշտ պահին ճիշտ որոշում ընդունելու կարողությունը:
– Մեծ նվաճումները մեծ ռիսկ են պարունակում, երբևէ այդպիսի ռիսկի գնացե՞լ եք:
– «Շանհայ» քառյակին միանալը:
– Վայրը, որը Ձեզ առավել ոգեշնչում է...
– «Արգելված քաղաքը» Պեկինում:
– Ասում են, յուրաքանչյուրս խենթության կրակը պետք է վառ պահենք մեր ներսում: Ո՞րն է Ձեր վերջին խենթությունը:
– Բելա Բարտոկի թիվ 6 կվարտետը յուրացնել և կատարել՝ մեկ օրում, ինչը բավականին խենթ գործ էր:
– Ունե՞ք ամբողջական պատասխան հարցին՝ «Ո՞վ եք դուք»:
– Աշխարհի շատ հասարակ քաղաքացի:
– Ձեր նշանաբանը:
– Մի անգամ ենք ապրում, ուստի՝ ապրե՛նք:
Շարունակությունը` «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում