English
Հայերեն Русский
Գլխավոր Թոփ լուրեր Լրահոս Վիդեո Թրենդ

Timeline
Unibank to Issue Subordinated Bonds for the First Time in Armenia How Not to Go Bankrupt on Black Friday: 5 Smart Shopping TipsIDBank warmly hosted children from the "Music for Future" Foundation.Ucom’s 5G network launched in 11 new cities UPay has joined Idram's Open QR infrastructureA Free Mastercard and 10% idcoins with Cashless Payments. IDBankThe Results of the 19th Annual International Microelectronics Olympiad Summarized in Yerevan AraratBank Named Best Investor Relations Bank Armenia 2024General Director of Ucom participated in Silicon Mountains technological summit Saving together: IDBank and IdramARARATBANK AND SINGAPORE GFTN SIGN MEMORANDUM OF UNDERSTANDING FOR DIGITAL TRANSFORMATIONAndron Participates in the Tomorrow Mobility World Congress 2024: Driving Innovation in E-MobilityAcba bank and American Express Expand Collaboration in ArmeniaThe Silicon Mountains technology summit to be held with the support of Ucom Evocabank became the first bank to join Idram’s open QR infrastructure25% Off on RIA Money Transfers to Ukraine at AraratBank Yerevan to Host Unprecedented Serbian-Armenian Music ConcertAraratBank Stands with My Forest Armenia to establish Charles Aznavour Forest Ucom and Sunchild NGO install another solar plant in Areni 4,401,021 AMD to COAF. The November beneficiary is “Armenia Tree Project”Go Digital or Go Home: Sergey Arakelyan Yes to cashless! - cruises and gifts for AraratBank MC cardholders Ucom joins Armenian Internet Governance Forum as a platinum partner AraratBank: Five-Time Winner at AMX Awards 2024AraratBank Initiates a Panel Discussion on AI and LeadershipKhachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari HakobyanUcom Employees Participate in Forest Restoration Efforts in Vayots Dzor Fast Shift has joined Idram's open QR infrastructure New and modern. Arabkir branch of IDBank reopenedAraratBank: Unprecedented Consumer Loan Offer Starting from 14.5% Ucom launches 5G network across nine Armenian cities Learn to save. World Savings Day with Idram Junior Another solar power plant by Ucom and SunChild NGO installed in Vardenis Converse Bank and Kapitalbank signed a cooperation agreement at Sibos 2024 IDBank and Idram at Mantashyants Global Expo AraratBank Introduces UBPAY: A New System for International Transfers IDBank participated in the HR Expo-24 conference Armenia Hosted the Consulting Event of the Year: International CMC Conference was held with Participants from 30 Countries AraratBank Sponsors New Laboratory and Seminar at MatenadaranUcom, in cooperation with SunChild NGO, increases the access to drinking water in Lchavan community Ameriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System Ucom Completes Network Modernization in Gyumri and Vanadzor Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of GiftsGeneral Director of Ucom Delivers a Lecture at Leadership School Idram Junior and Koreez Summarize the Results of the Junius Financial Education CompetitionUcom has published the 2023 financial audit report The Armenian Conference Interpreters Association Celebrates the International Translation Day
All Timeline »
Economy

Հայաստանը հայտնվել է ներմուծումների ուժեղ ճնշման տակ

ՄԻ՛ վճարեք հոսանքի գումար, այն այսուհետ ԱՆՎՃԱՐ է՝ https://4q5w.short.gy/Solaron-old

Պաշտոնական տվյալներով, արտահանումը Հայաստանից մեծ տեմպերով ավելանում է, ու թվում է, թե դա պիտի հանգեցներ արտաքին առևտրի հաշվեկշռի բարելավման։ Բայց հակառակն է եղել. տեղի է ունեցել բացասական հաշվեկշռի խորացում։

Խոսքը արտահանման և ներմուծման հարաբերակցության մասին է։ Եթե անցած տարվա այս ժամանակահատվածում ներմուծումը 1,58 անգամով էր գերազանցում արտահանմանը, այս տարի արդեն 1,73 անգամով է գերազանցում։ Սա նշանակում է, որ ներքին շուկայում ավելանում է ներմուծվող ապրանքների կշիռը՝ ի հաշիվ տեղական արտադրության։ Պատճառն այն է, որ տեղական արտադրությունը խթանելու փոխարեն՝ իշխանություններն իրականացնում են այնպիսի տնտեսական ու ֆինանսական քաղաքականություն, որն առավելությունը տալիս է ոչ թե տեղական արտադրությանը, այլ ներմուծմանը։ Արդյունքում՝ տեղական արտադրությունն իր տեղը զիջում է ներմուծմանը։

Դա կապված է մի կողմից՝ ներքին արտադրության թույլ զարգացումների, մյուս կողմից՝ ներմուծման համար ստեղծված բարենպաստ պայմանների հետ։

Որքան էլ իշխանությունները հպարտանում են, որ ունենք տնտեսական ակտիվության բարձր աճ, դա բոլորովին էլ չի խոսում մեր տնտեսության առավելությունների մասին։ Իրական հատվածում, որը պիտի ապահովեր ներքին շուկայի պահանջարկը, զարգացումներ գրեթե չկան կամ շատ ցածր են։ Տեղական արտադրանքը չի դիմանում ներմուծման մրցակցությանը։

Ներմուծման համար ստեղծվել են չափից դուրս նպաստավոր պայմաններ՝ կապված հատկապես ազգային արժույթի ամրապնդման և տարադրամի էժանացման հետ։ Դրամը թանկացել է՝ մի կողմից հարվածելով տնտեսության արտահանելի հատվածին, մյուս կողմից՝ առավելություններ ստեղծելով ներմուծման համար։

Զարմանալի չէ, որ Հայաստանը հայտնվել է ներմուծումների ուժեղ ճնշման տակ։ Թվում է, թե ակտիվ արտահանումներ ենք իրականացնում, բայց ներմուծումների աճի տեմպը շատ ավելի բարձր է։ Դրա հետևանքով էլ խորանում է արտաքին առևտրի բացասական հաշվեկշռը։ Արտահանման աճի տեմպն անհամեմատ ավելի ցածր է, քան ներմուծմանը։

Պաշտոնական տվյալներով, տարվա առաջին կեսին ներմուծումը Հայաստան ավելացել է 48,7 տոկոսով։ Եթե այս աճը բերում ենք դրամային տեսքի՝ ստացվում է ավելի քան 1 մլրդ 79 մլն դոլար։ Այս տարվա ընդամենը 6 ամսվա ընթացքում ներմուծումները 1 մլրդ 79 մլն դոլարով ավելի շատ են եղել։

Իհարկե, դրա վրա իր ուղղակի ազդեցությունն է ունեցել նաև գնաճը։ Բայց այն միայն գնաճով չէ, որ պայմանավորված է։ Ավելացել է նաև բուն ներմուծումը։

Դրան նպաստել են ոչ միայն փոխարժեքները, այլև իշխանությունների իրականացրած տնտեսական քաղաքականությունը։ Նույն Թուրքիայի օրինակը բերենք. անցած տարի հայտարարված էմբարգոյի պայմաններում թուրքական ապրանքների ներմուծումը Հայաստան էապես կրճատվել էր, և դրանց մի մասը փոխարինվել էր տեղականով։ Այս տարվա սկզբից իշխանությունները որոշեցին վերացնել էմբարգոն ու շատ արագ վերականգնեցին թուրքական ապրանքների հոսքը մեր շուկայում։ Հինգ ամսում Թուրքիայից ներմուծումն ավելացել է 10 անգամ։

Սա միայն ուղղակի ավելացում չէ։ Դրա հետևանքով տուժել է ներքին արտադրությունը, որն իր հնարավորություններով միշտ չէ, որ կարողանում է մրցակցել թուրքական էժան ապրանքների հետ ու աստիճանաբար դուրս է մղվում շուկայից։

Սրանով տեղական արտադրությունը փոխարինվում է ներմուծմամբ։ Եվ դա միայն Թուրքիայի հետ առևտրային հարաբերությունների պարագայում չէ, որ տեղի է ունենում։ Դա է վկայում նաև ներմուծման նման կտրուկ աճը։

Երբեմն իշխանությունները սիրում են ներմուծման աճը կապել տնտեսության տեխնիկական վերազինման հետ։ Ճիշտ է, մեքենաների, սարքավորումների և մեխանիզմների գծով ունենք ներմուծման աճ, բայց նախ՝ դա այն աճը չէ, որի մասին կարելի է խոսել, և երկրորդ՝ այդ աճի մեջ մեծ է հատկապես տրանսպորտային միջոցների, մասնավորապես՝ ավտոմեքենաների ներմուծման բաժինը։ Դրանց մի մասն էլ վերարտահանվում է։ Պատժամիջոցների կիրառումից հետո Ռուսաստանը նպաստավոր շուկա է դարձել տրանսպորտային միջոցների վերարտահանումների համար, որից և օգտվում են նաև հայաստանյան գործարարները։ Սակայն դա իրականում մեր տնտեսության հետ որևէ կապ չունի, թեև ազդում է՝ ինչպես ներմուծման, այնպես էլ՝ արտահանման ցուցանիշների վրա։ Նաև դրա արդյունքում է ավելացել արտահանումը Ռուսաստան։ Թեև՝ անգամ այդ պայմաններում, Ռուսաստանից ներմուծման աճի տեմպը շատ ավելի բարձր է եղել, քան արտահանմանը։

Ռուս-ուկրաինական հակամարտության ու Ռուսաստանի նկատմամբ կիրառվող պատժամիջոցների սկզբնական շրջանում մի պահ թվում էր, թե Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև ապրանքաշրջանառությունը կարող է մեծապես տուժել։ Բայց պաշտոնական տվյալներն այլ բան են ասում։ Ռուսաստանը շարունակում է ոչ միայն լինել Հայաստանի ամենախոշոր առևտրային գործընկերը, այլև այդ հարաբերություններն այս տարի շատ ակտիվ ավելացել են և առաջին հերթին՝ ներմուծման ավելի բարձր աճի արդյունքում։

Չնայած Ռուսաստանի տնտեսության դժվարություններին ու կիրառված պատժամիջոցներին, այս տարվա առաջին 5 ամիսներին Ռուսաստանից ապրանքների ներմուծումը Հայաստան ավելացել է 42,5 տոկոսով։ Դրամային արտահայտությամբ այն կազմել է գրեթե 840 մլն դոլար՝ անցած տարվա 589 միլիոնի դիմաց։

Գրեթե 251 միլիոնով ավելի շատ ապրանք է այս տարի ներմուծվել Ռուսաստանից Հայաստան։

Հայաստանից Ռուսաստան արտահանումն էլ է ավելացել, բայց գումարային առումով գրեթե 3 անգամ ավելի քիչ։

Հակամարտության սկզբնական փուլում 2 երկրների միջև առևտրի շրջանառությունները մի պահ իսկապես խնդիրների բախվեցին։ Մարտին՝ ինչպես արտահանման, այնպես էլ՝ ներմուծման ծավալները կրճատվեցին, բայց հետո արագորեն վերականգնվեցին։ Մի բան, ինչը չի կարելի ասել հայ-ուկրաինական առևտրային հարաբերությունների մասին։ Դրանք հակամարտությունից հետո կտրուկ նվազեցին ու շարունակում են այդպիսին մնալ։

Գրեթե դադարել է հատկապես արտահանումը։ Հակամարտությանը հաջորդած 3 ամիսներին Հայաստանից Ուկրաինա է մատակարարվել ընդամենը 933 հազար դոլարի ապրանք։ Արտահանումը նվազել է ավելի քան 46 տոկոսով։

Որքան էլ կարող է տարօրինակ լինել, ներմուծումն Ուկրաինայից ավելի քիչ է տուժել։ Թեև տեմպը ընկել է, բայց հակամարտությունից հետո էլ այդ երկրից շարունակվել է ապրանքների ներկրումը։ Վերջին երեք ամսում բերվել է գրեթե 12 մլն դոլարի ապրանք։

Տարօրինակ բարձր ակտիվություն է դիտարկվել Միացյալ Նահանգներից իրականացվող ներմուծումների առումով։ Նախորդ տարվա համեմատ ներմուծումն աճել է 2,4 անգամով՝ 37,5 մլն դոլարից հասնելով գրեթե 91 միլիոնի։

Թե հատկապես ո՞ր ապրանքների ներմուծման պահանջարկն է հանգեցրել այդպիսի կտրուկ փոփոխության, հնարավոր կլինի ասել ավելի ուշ, երբ կհրապարակվեն ներմուծման ապրանքային տվյալները, ըստ երկրների։

Իհարկե, ներմուծումների ակտիվությունը Հայաստան միայն Ռուսաստանով ու Միացյալ Նահանգներով չէ, որ պայմանավորվել է։ Դա նկատելի է նաև բազմաթիվ այլ երկրների հետ ունեցած առևտրային հարաբերություններում։ Ընդհանրապես Հայաստանը շատ քիչ երկրների հետ ունի դրական առևտրային հաշվեկշիռ, որը մեր տնտեսության լավ վիճակից չի գալիս։

ՀԱԿՈԲ ՔՈՉԱՐՅԱՆ

Trend

Վերջին շաբաթվա
ամենաթեժ
իրադարձությունները Թոփ 10
ամենաընթերցված
լուրերը

 A Free Mastercard and 10% idcoins with Cashless Payments. IDBank

1

 The Results of the 19th Annual International Microelectronics Olympiad Summarized in Yerevan

2

 UPay has joined Idram's Open QR infrastructure

3

 Ucom’s 5G network launched in 11 new cities

4

 IDBank warmly hosted children from the "Music for Future" Foundation.

5

 How Not to Go Bankrupt on Black Friday: 5 Smart Shopping Tips

6

 Unibank to Issue Subordinated Bonds for the First Time in Armenia

7
Sport
Armenian footballer's goal helped Anorthosis beat AEL 2-1 Man City-PSG: After first half Man City vs. PSG clash: Bookmakers’ view Henrikh Mkhitaryan: I keep in touch with Manchester United players Officially: Julian Nagelsmann to lead Bayern Munich
Politics
Ruben Vardanyan's arrest is a message to the entire Armenian world and the Armenian people. It is a wake-up call for the Armenian dignity No international support and no organization to take real steps to prevent decades of cultural, ethnic and religious hostility towards Armenians and their heritage. Anna Kostanyan STATEMENT of the Parties and Civil Society of the Republic of Armenia
Socity
How Not to Go Bankrupt on Black Friday: 5 Smart Shopping Tips Ucom’s 5G network launched in 11 new cities UPay has joined Idram's Open QR infrastructure
Economy
AraratBank Named Best Investor Relations Bank Armenia 2024 EIB Global signs first direct loan agreement with an Armenian commercial bank "Past" (Fact in Armenian) Armenians bought real estate in Dubai worth about $60 million in two days
Culture
IDBank warmly hosted children from the "Music for Future" Foundation. Yerevan to Host Unprecedented Serbian-Armenian Music Concert Khachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari Hakobyan
World
Ameriabank Wins in 3 Nominations of Global Finance World’s Best Digital Bank Awards 2023 US-led coalition Iraqi base under attack "Stalin" wins India state elections
Region
Legal
The judge just made a decision to place Avetik under arrest for three months. Anahit Adamyan
Lifestyle
Scientists discover another beneficial property of avocado How does calcium affect health? How many steps do you need to take per day to prolong life?
Photo
Poll