Երևանի համալսարանի պրոֆեսոր Ա.Ենգոյան. «Երբ Ռուսաստանը թուլանում է, Հայաստանը սկսում է խնդիրներ ունենալ
mskgazeta.ru-ն գրում է, որ Երևանի պետական համալսարանի Քաղաքագիտության տեսության եւ պատմության ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր Աշոտ Ենգոյանը խոսել է Ռուսաստանի և Հայաստանի ներկայիս հարաբերությունների մասին։ «Անմիջապես կանդրադառնամ ՌԴ արտգործնախարար Լավրովին, ով ասել է, որ մեր հարաբերությունները գտնվում են աննախադեպ բարձր մակարդակի վրա։ Մեզ մնում է համաձայնել կամ չհամաձայնել դրա հետ: Ես որպես քաղաքացի և իրեն քաղաքագետ համարող մարդ, կարծում եմ, որ դա ճիշտ է։ Երբ նայում ես պատմությանը, հատկապես վերջին տասնամյակներին, պարզվում է, որ հեղափոխական իրադարձություններից հետո, գոնե այս ընթացքում, դրանք զգալիորեն խորացել և վստահելի են դարձել։ Այդ փաստն ակնհայտ էր 44-օրյա պատերազմից հետո, մեր հարաբերություններն ամրապնդվել են ամենաբարձր մակարդակով»,- կարծիք է հայտնել Ենգոյանը։ Պրոֆեսորն անդրադարձել է նաև քաղաքական էլիտայի թեմային: «Հարցը վերաբերում է մեր երկրում իշխանության ղեկին գտնվող քաղաքական էլիտային։ Շատերը կասկածներ ունեն, թե արդյո՞ք այս հարաբերություններն անկեղծ են։ Մենք գիտենք, որ մեր պետական պաշտոնյաներից շատերը ներգրավված են եղել Արևմուտքի զգալի ֆինանսավորման, դրամաշնորհների և այլնի մեջ: Բայց մենք պետք է իսկապես գնահատենք մեր հարաբերությունները: Եվ դրանք միայն ակնթարթային չեն»,- հիշեցրել է փորձագետը։ Սակայն, ըստ Ենգոյանի, Ռուսաստանն ու Հայաստանը միմյանց պետք են որպես ուժեղ պետություններ։
«Հարցը մեկն է. կա՞ արդյոք մեր հարաբերություններում շահերի համընկնում: Անպայման կա։ Երկու երկրներն էլ էկզիստենցիալ վտանգ ունեք, և ես կարծում եմ, որ այդ առումով մենք չենք կարող ապրել առանց միմյանց։ Եվ մենք Ռուսաստանի համար գրեթե նույնքան արժեքավոր ենք, որքան նա մեզ համար։ Բայց մեզ ուժեղ Ռուսաստան է պետք։ Այն ժամանակաշրջաններում, երբ նա թուլանում է կամ առավել ևս բախվում է մասնատման խնդրին, ինչպես եղել է 1990-ականների վերջին, մեր երկրում անմիջապես ի հայտ են գալիս լուրջ խնդիրներ։ Մենք պետք է շահագրգռված լինենք համագործակցության, իսկ Ռուսաստանը, կարծում եմ, նույնպես շահագրգռված է Կովկասում ուժեղ դաշնակից ունենալու մեջ»,- կարծիք է հայտնել պրոֆեսորը։
ՌԴ ԳԱ Տնտեսագիտության ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող Ազա Միգրանյանը իր տնտեսական վերլուծությամբ լրացրել է Հարավային Կովկասի հետ Ռուսաստանի հարաբերությունների պատկերը: «Իհարկե, 2021 թվականը բավականին դժվար տարի էր ամբողջ համաշխարհային տնտեսության համար։ Թեև, ըստ կանխատեսումների մեծ մասի, եղել են բավականին լավատեսական սցենարներ, որոնք հաստատվել են և՛ Հայաստանի, և՛ Ադրբեջանի համար։ Սակայն իրավիճակը դեռ փոքր-ինչ այլ կերպ է ընթանում։ Հայաստանում տնտեսական զարգացման տեմպերն անցած տարի կազմել են 4,6%, Ադրբեջանում՝ 5,3%։ Եղել են ռիսկերի, զարգացման առումով թերի որոշակիության գործոններ, և հիմնական գործոնը Եվրասիական միությունն էր, որի շնորհիվ զարգացել են առևտրային հարաբերությունները, մատակարարումները, տեղի է ունեցել հարաբերությունների բազմակողմ ընդլայնում»,- ասել է Միգրանյանը։ Նրա կարծիքով, հանրապետություններին սպասվում է տնտեսական աճ։ «Ադրբեջանի համար կա Ադրբեջանի Հանրապետության վերահսկողության տակ վերադարձած տարածքների տնտեսական կառուցվածքի վերականգնման ակտիվ գործընթաց։ Այդ գործոնը և՛ կաշկանդող, և՛ խթանող է տնտեսական աճը։ Դա առաջին հերթին բյուջետային բեռի ավելացում է երկու հանրապետությունների համար, բայց դա նաև լավատեսություն և ենթակառուցվածքային նախագծերի ստեղծման հնարավորություններ են»,- պարզաբանել է Միգրանյանը։
Հետխորհրդային հետազոտությունների կենտրոնի ավագ գիտաշխատող Ստանիսլավ Պրիտչինն էլ ընդգծել է, որ Ռուսաստանի համար կարևոր է, որ հարավկովկասյան հանրապետությունները լինեն խաղաղության մեջ։ «Ռուսաստանի համար իրավիճակը բարդ է, եթե Հարավային Կովկասում նրա երկու գործընկերները հակասության մեջ են։ Ռուսաստանի և Ադրբեջանի միջև ցանկացած շփում, համագործակցություն առաջացնում է արձագանք Հայաստանում և հակառակը։ Ռուսաստանի ռազմավարական շահերից է բխում, որ հակամարտությունը, որի թեժ փուլն ավարտվել է, թույլ տա ջնջել բաժանարար գծերը տարածաշրջանում և ստեղծել համագործակցության հնարավորություններ։ Միայն Ադրբեջանի հետ անցած տարի ապրանքաշրջանառության ծավալը կազմել է 3,3 մլրդ դոլար»,- հիշեցրել է փորձագետը։
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը