Գլխավոր Թոփ լուրեր Լրահոս Վիդեո Թրենդ

Unibank to Issue Subordinated Bonds for the First Time in Armenia How Not to Go Bankrupt on Black Friday: 5 Smart Shopping TipsIDBank warmly hosted children from the "Music for Future" Foundation.Ucom’s 5G network launched in 11 new cities UPay has joined Idram's Open QR infrastructureA Free Mastercard and 10% idcoins with Cashless Payments. IDBankThe Results of the 19th Annual International Microelectronics Olympiad Summarized in Yerevan AraratBank Named Best Investor Relations Bank Armenia 2024General Director of Ucom participated in Silicon Mountains technological summit Saving together: IDBank and IdramARARATBANK AND SINGAPORE GFTN SIGN MEMORANDUM OF UNDERSTANDING FOR DIGITAL TRANSFORMATIONAndron Participates in the Tomorrow Mobility World Congress 2024: Driving Innovation in E-MobilityAcba bank and American Express Expand Collaboration in ArmeniaThe Silicon Mountains technology summit to be held with the support of Ucom Evocabank became the first bank to join Idram’s open QR infrastructure25% Off on RIA Money Transfers to Ukraine at AraratBank Yerevan to Host Unprecedented Serbian-Armenian Music ConcertAraratBank Stands with My Forest Armenia to establish Charles Aznavour Forest Ucom and Sunchild NGO install another solar plant in Areni 4,401,021 AMD to COAF. The November beneficiary is “Armenia Tree Project”Go Digital or Go Home: Sergey Arakelyan Yes to cashless! - cruises and gifts for AraratBank MC cardholders Ucom joins Armenian Internet Governance Forum as a platinum partner AraratBank: Five-Time Winner at AMX Awards 2024AraratBank Initiates a Panel Discussion on AI and LeadershipKhachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari HakobyanUcom Employees Participate in Forest Restoration Efforts in Vayots Dzor Fast Shift has joined Idram's open QR infrastructure New and modern. Arabkir branch of IDBank reopenedAraratBank: Unprecedented Consumer Loan Offer Starting from 14.5% Ucom launches 5G network across nine Armenian cities Learn to save. World Savings Day with Idram Junior Another solar power plant by Ucom and SunChild NGO installed in Vardenis Converse Bank and Kapitalbank signed a cooperation agreement at Sibos 2024 IDBank and Idram at Mantashyants Global Expo AraratBank Introduces UBPAY: A New System for International Transfers IDBank participated in the HR Expo-24 conference Armenia Hosted the Consulting Event of the Year: International CMC Conference was held with Participants from 30 Countries AraratBank Sponsors New Laboratory and Seminar at MatenadaranUcom, in cooperation with SunChild NGO, increases the access to drinking water in Lchavan community Ameriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System Ucom Completes Network Modernization in Gyumri and Vanadzor Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of GiftsGeneral Director of Ucom Delivers a Lecture at Leadership School Idram Junior and Koreez Summarize the Results of the Junius Financial Education CompetitionUcom has published the 2023 financial audit report The Armenian Conference Interpreters Association Celebrates the International Translation Day
Politics

Սա ինչ «հրաշք» էր… իշխանությունների խորամանկ քայլերը

Հայաստանի տնտեսության աճերը, որոնցով իշխանությունները հայտարարում են համաշխարհային մակարդակի առաջընթացների գրանցման մասին, մեծամասամբ կեղծ են, հիմնված են խորամանկությունների ու խաբեությունների վրա։ Դրանք իրական տնտեսական աճեր չեն, ավելացված արժեք հիմնականում չեն ստեղծում, ու շատ դեպքերում ստացվում են, կոպիտ ասած, մախինացիաների միջոցով։

Այստեղից-այնտեղից ապրանքներ ներկրելով, հայկականացնելով և հայկականի անվան տակ արտահանելով, որքան էլ վիճակագրորեն բարձր աճեր ենք ստանում, դրանից մեր տնտեսության վիճակը բոլորովին էլ չի լավանում։

Այն, ինչ անում են տնտեսական ցուցանիշների հետ, պարզապես ապշեցնում է։

Տնտեսության մեջ տեղի ունեցած ամենամեծ զավեշտներից մեկին ականատես եղանք անցած տարվա վերջին, երբ մի քանի ամսվա անընդմեջ անկումից հետո, նոյեմբերին արդյունաբերության, մասնավորապես՝ մշակող արդյունաբերության մեջ կտրուկ աճ արձանագրվեց։

Շատերին դա գուցե ուրախացրեց, բայց շատերին էլ զարմացրեց։ Նման թռիչքը տարօրինակ էր։

Հիշեցնենք, այդ ամսին մշակող արդյունաբերության մեջ արտադրության ծավալների ավելի քան 33 տոկոսով աճ արձանագրվեց։ Բայց այդ աճը գերազանցապես մեկ ոլորտի հաշվին էր։ Խոսքը ոսկերչական արտադրության մասին է, որը նախորդ տարվա համեմատ՝ 13,7 անգամով ավելացրել էր։

Թվում է, թե հրաշք էր կատարվել։ Միայն նոյեմբերին տնտեսության այս ճյուղում ավելի շատ ապրանք էր արտադրվել, քան արտադրվել էր տարվա մնացած բոլոր ամիսներին միասին վերցրած։

Պաշտոնական վիճակագրությամբ, նոյեմբերին Հայաստանում ոսկերչական արտադրատեսակների արտադրությունը կազմել էր ավելի քան 82,3 մլրդ դրամ։

Այն դեպքում, երբ նախորդ տասն ամիսների ընթացքում միասին վերցրած արտադրվել էր ընդամենը 66,3 մլրդ դրամի ոսկերչական ապրանքներ։

Ստացվում է, որ միայն նոյեմբերին նույնիսկ 16 միլիարդով ավելի շատ ոսկերչական ապրանքներ են արտադրվել, քան տարվա մյուս բոլոր ամիսներին միասին, գրեթե կրկնակի ավելի շատ, քան 2022թ. ամբողջ տարվա ընթացքում։

Մինչ այդ, ոսկերչական արտադրատեսակների ամսական արտադրությունը հիմնականում 8-9 մլրդ դրամի շրջանակներում էր։ Տարեսկզբին նույնիսկ ավելի քիչ՝ 3-4 միլիարդ։

Նոյեմբերին տնտեսության այս ճյուղում 5,1 անգամ ավելի շատ ապրանք է արտադրվել, քան հոկետմբերին։

Հոկտեմբերին արտադրվել էր՝ 16,1 միլիարդի, արդեն նոյեմբերին՝ 82,3 միլիարդի ոսկերչական արտադրանք։

Պարզ է, որ ինչպես մեկ տարվա կտրվածքով արձանագրված՝ 13,7, այնպես էլ՝ մեկ ամսվա կտրվածքով արձանագրված 5,1 անգամով աճերը արհեստական աճեր են։ Դրանք չէին կարող կապված լինել ոլորտում տեղի ունեցող զարգացումների հետ։ Առավել ևս՝ հայտնի չէ, որ այս ընթացքում ոսկերչական արտադրատեսակների արտադրության ներքին կարողությունները մեծապես համալրվել են, արտադրության հզորությունները՝ ընդլայնվել։

Հասկանալի է, որ հերթական մեխանիզմն են խաղարկել՝ տնտեսության, մասնավորապես՝ արդյունաբերության աճեր ցույց տալու համար։

Բոլորին էլ պարզ է, որ նման կարճ ժամանակում անհնարին է արտադրության ծավալների նման հսկայական փոփոխություններ ապահովել։

Ուստի մնում է այն տարբերակը, որ դրսից այդ ապրանքները ներկրել են Հայաստան, գուցե նաև՝ հումքի անվան տակ, իսկ հետո, որպես պատրաստի արտադրանք, որն արտադրվել է իբր թե հայկական ձեռնարկություններում, տեղափոխել են այլ երկրներ ու դրա հիման վրա արտադրության ծավալների հսկայական աճեր են գրանցել։

Սա ըստ էության, առանց իշխանությունների իմացության ու թույլտվության չէր կարող լինել։

Հետաքրքիր է, որ նման հսկայական աճերի պայմաններում, մշակող արդյունաբերության մեջ նոյեմբերին, հոկտեմբերի համեմատ, աշխատատեղեր նույնիսկ չեն ավելացել, անգամ մի քանի հարյուրով կրճատվել են։

Այնինչ՝ թվում է, թե հակառակը պիտի լիներ, հատկապես ոսկեգործության ոլորտում արտադրության ծավալների անգամներով ավելացման պայմաններում։

Հազիվ թե կարելի է կարծել, որ կարճ ժամանակահատվածում ոլորտում արտադրողականության բարձրացման սարսափելի մեծ թռիչք է կատարվել։

Այդ «թռիչքն» առայժմ տեսնում ենք մեկ ամսվա արդյունքներով, բայց չի բացառվում, որ ոսկերչության ոլորտում տեղի ունեցած «հրաշքը» շարունակվի նաև առաջիկա ամիսներին։ Ու դրա արդյունքում արդյունաբերությունը ոչ միայն դուրս գա անկումից, այլև հայտնվի բարձր աճերի տիրույթում։

Նման խորամանկ քայլերով, անշուշտ, կարող ենք բարձր աճեր գրանցել, բայց ոչ երբեք հասնել զարգացումների։ Այն, ինչ տեսնում ենք վերջին երկու տարիների ընթացքում, երբ արձանագրվող բարձր աճերի պայմաններում մեր տնտեսության իրական վիճակը գնալով վատանում է։

Եթե հավատայինք իշխանությունների ասածներին, ու արձանագրվող վիճակագրական աճերն իսկապես իրական աճեր լինեին, ապա հիմա, ինչպես մեր տնտեսությունը, այնպես էլ՝ մարդկանց կյանքը, ապրելու պայմանները պիտի հեղափոխական փոփոխությունների ենթարկված լինեին։ Բայց ունենք այն, որ տնտեսության մեջ, անգամ այսպիսի աճերից հետո, հետընթաց է գրանցվել, իսկ սոցիալական պայմանները, հասարակության հիմնական մասի մոտ, ավելի են վատացել ու շարունակում են վատանալ։

Այդպես է, որովհետև տնտեսական աճերն իրական աճեր չեն։ Ոսկերչության ոլորտում այն, ինչ տեսնում ենք, ընդամենը մեկ օրինակ է։ Բայց այդպիսի օրինակները, որոնց արդյունքում հասել ենք նման «բարձունքների», բազմաթիվ են։

Կասկած չկա, որ իշխանությունները ձգտելու են ոսկերչական ոլորտի այդ «հաջողված փորձն» առաջիկայում տարածել ու տեղայնացնել նաև տնտեսության այլ ճյուղերում։ Երբ իրական զարգացումներ չկան, այսպիսի քայլերի նպատակը ցանկացած գնով աճերի տպավորություն ստեղծելն է։

ՀԱԿՈԲ ՔՈՉԱՐՅԱՆ