Թեհրանը մտահոգված է Ադրբեջանում Իսրայելի ներկայությամբ
Արցախյան 44 օրյա պատերազմի արդյունքները լրջորեն փոխեցին Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքական հավասարակշռությունը և հանգեցրին տարածաշրջանում ուժերի վերակազմավորման։ 2010-ականներին թվում էր, թե Բաքուն և Թեհրանը երկար տարիների անվստահությունից հետո վերջապես լիարժեք համագործակցության հիմք են դրել։ Սակայն վերջին պատերազմը խառնեց բոլոր խաղաթղթերը:
Ադրբեջանա-թուրքական դաշինքի արագ ամրապնդումը, թուրքական և իսրայելական զինատեսակների հայտնվելը Իրանի հետ հյուսիսային սահմանին իրանական կողմի համար մտահոգությունների տեղիք տվեցին: Թեհրանը մտահոգված է Ադրբեջանում Իսրայելի ներկայությամբ և տարածաշրջանում Թուրքիայի դիրքերի ամրապնդմամբ։ Այս ամենին գումարվեցին նաև հայ-իրանական սահմանի անխափան գործունեության խոչընդոտումը:
Հարաբերությունների «կարգավորման» նպատակով 2022թ. հուլիսի 4-ին Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարար Ջեյհուն Բայրամովը պաշտոնական այցով մեկնեց Իրան: Վերջինս հանդիպումներ ունեցավ ԻԻՀ նախագահ Էբրահիմ Ռաիսիի, արտաքին գործերի նախարար Ամիր Աբդոլահիանի և Խորհրդարանի նախագահ Մոհամմադ Բաղեր Ղալիբաֆի հետ: Ջ. Բայրամովի այցի արդյունքներն ամփոփվեցին Իրանի արտգործնախարարի հետ համատեղ մամլո ասուլիսի ընթացքում, որում նշվել էր, որ Իրանն ու Ադրբեջանը երկկողմ հարաբերություններում հաղթահարել են թյուրիմացությունների փուլը։
Թեպետ կողմերը հայտարարում են երկու երկրների միջև առկա քաղաքական տարաձայնությունների հաղթահարման մասին, սակայն ներկայումս Իրանի և Ադրբեջանի միջև առկա են խորքային խնդիրներ, որոնց մասին, թեպետ կողմերը հաճախ չեն բարձրաձայնում, բայց ակնհայտ է, որ կարճաժամկետ հեռանկարում դրանց հաղթահարումը գրեթե անհնար է: Այն է՝
1. Իսրայելական տնտեսական և անվտանգային ներկայությունը Ադրբեջանում: Իսրայելական ընկերությունները մասնակցում են Արցախյան երրորդ պատերազմից հետո բռնազավթված տարածքներում տարբեր նախագծերի իրականացմանը: Իսրայելը զգալի մեծացրել է ներգրավվածությունը Ադրբեջանի գյուղատնտեսական ոլորտում: Օրեր առաջ Ադրբեջանը և Իսրայելը կիբերանվտանգության ոլորտում համագործակցության վերաբերյալ համատեղ հուշագիր ստորագրեցին և այլն: Հատկանշական է, որ Ջ. Բայրամովի հետ հանդիպման ընթացքում և՛ Իրանի նախագահը, և՛ արտաքին գործերի նախարարը, և թե՛ Խորհրդարանի նախագահը նշել էին, որ Ադրբեջանում Իսրայելի ներկայությունը վտանգ է ներկայացնում ազգային անվտանգությանը: Բացի այդ, վերջերս Աշխաբադում կայացած հանդիպման ժամանակ, անդրադառնալով վերնոշյալին, Իրանի նախագահը Իլհամ Ալիևին մտահոգություն հայտնել՝ նշելով, որ Ադրբեջանում դրա ազդեցության մեծացումը տարածաշրջանային ապակայունացնող գործոն է:
2. Ադրբեջանի վարած կրոնական քաղաքականությունը, այն է՝ սահմանափակումներ և ճնշումներ շիայական գործիչների նկատմամբ: Մասնավորապես, ճնշումների են ենթարկվում են «Մուսուլմանական միասնության շարժման» անդամները՝ Թալեհ Բաղերզադեի գլխավորությամբ: Իրանական կողմից հեգևորականները պարբերաբար հանդես են գալիս հայտարարություններով, որոնցում մտահոգություն են հայտնում Ադրբեջանում շիա հավատացյալների նկատմամբ իրականացվող քաղաքականության վերաբերյալ:
Ադրբեջանում թուրքական ազդեցության մեծացումը և դրա աշխարհաքաղաքական ձգտումները: Մասնավորապես, Թուրքիան խիստ շահագրգռված է Զանգեզուրի միջանցքի բացմամբ և տրանսպորտային այլ միջոցների շահագործմամբ: Բացի այդ, Թուրքիան ձգտում է ելք ունենալ դեպի Կասպից ծով, իսկ դրա իրականացման դեպում, բնականաբար, Իրանը դուրս կմնա տարածաշրջանային որոշակի գործընթացներից:
Ամեն դեպքում ակնհայտ է, որ իրանական և ադրբեջանական կողմերի միջև լարվածության որոշակի մակարդակը մոտ ապագայում ևս կպահպանվի։ Միևնույն ժամանակ, դժվար է խոսել բացահայտ առճակատման կամ սահմանային բախման մասին։
Ucom Receives the International ISO 37001 Standard to Prevent, Detect and Address Bribery
Ameriabank Raises $200 Million from IFC, Marking the Largest Transaction by IFC ever with a Financia...
