Նոր նախագիծ` Արփայի վրա ՓՀԷԿ կառուցելու մասին. «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
ՀՀ բնապահպանության նախարարության աշխատակազմի ջրային ռեսուրսների կառավարման գործակալության կողմից ՀՀ ջրային օրենսգրքի և ՀՀ կառավարության որոշումների պահանջների համաձայն, մշակվում է «Ջինջ–Արփա Հիդրո» ՍՊԸ–ի՝ Վայոց ձորի մարզի Ջերմուկ քաղաքի վարչական տարածքում Արփա գետի աջակողմյան անանուն վտակի վրա «ՋերմուկՀիդրո» ՓՀԷԿ–ի կառուցման նպատակով նոր ջրօգտագործման թույլտվության նախագիծը:
Ինչպես հայտնի է՝ Արփա գետը հայաստանյան ամենածանրաբեռնված գետերից մեկն է իր վրա կառուցված ՓՀԷԿ–երի քանակով՝ Որոտանից և Եղեգիսից հետո: Հստակ ասել, թե որքան ՓՀԷԿ կա այս գետի վրա, չենք կարող: Իհարկե ոչ բոլորն են գործում, բայց դրանք կամ կառուցման փուլում են, կամ էլ կառուցված են, սակայն դեռևս շահագործման չեն ենթարկվում:
Արփա գետը սկիզբ է առնում Զանգեզուրի և Վարդենիսի աղբյուրներից։ Այն թափվում է Արաքսի մեջ Նախիջևանի Հանրապետության տարածքում։ Գետի երկարությունը 126 կմ է, որից 90 կմ–ը մեր երկրի տարածքում է հոսում:
«Էկոլուրի» տվյալներով՝ Արփա գետի վրա են կառուցված «ԱՐԵՆԻ ՀԷԿ»–ը՝ «ԱՐԵՆԻ ՀԷԿ» ՓԲԸ–ի կողմից, որի դերիվացիայի երկարությունը 430 մ է, «Ջերմուկ ՀԷԿ–2»–ը «Ջերմուկի հիդրոտեխ» ՍՊԸ–ի կողմից, որի դերիվացիայի երկարությունը 3484 մ է, «Արփա» ՓՀԷԿ–ը «ԱՐՓԱ–ԷՆԵՐԳԻԱ» ՍՊԸ–ի կողմից, որի դերիվացիայի երկարությունը 3150 մետր է:
Արփայի վրա է կառուցվում նաև «Ջերմուկ–1» ՓՀԷԿ–ը, որը շահագործում է «Ջերմուկ Տուրբոշին» ՍՊԸ–ն, դերիվացիայի երկարությունը՝ 2357 մետր։ Այս ՓՀԷԿ–երը գետը իրենց խողովակների մեջ են վերցնում 13111 մ երկարությամբ տարածքում, ինչը կազմում է գետի 10,4%–ը: Էկոլուրի «Էկոլոգիական ռիսկերի գնահատման մոդել»–ի համաձայն՝ դա նորմայի սահմանում է:
Այլ փաստաթղթերից տեղեկանում ենք, որ այս գետի վրա են կառուցվում կամ կառուցվել նաև «Արփա–2», «Արփա–3» և «Կեչուտ–1» ՓՀԷԿ–երը:
Հետաքրքիր է նաև, որ նախորդ տարի այս օրերին ՀՅԴ–ական նախարար Արծվիկ Մինասյանը մերժել էր Արփա գետի վրա ՀԷԿ կառուցելու՝ ԲՀԿ–ական Սեդրակ Առուստամյանի ցանկությունը։ Նախարարությունը պատճառաբանել է, թե Արփա գետի վրա արդեն իսկ գործում է երեք ՀԷԿ, իսկ ևս երեքն էլ կառուցման փուլում են, և այս մեկի կառուցումը կարող է բնապահպանական խնդիրներ ստեղծել։ Այն ժամանակ խոսվում էր, թե մերժման պատճառն ընտրություններն են:
Այսօր արդեն ընտրություններ չկան, և Արփա գետի վրա ևս մեկ ՓՀԷԿ կառուցելու նախագիծ է մշակվում: Հետաքրքիր է՝ նախարարն այս անգամ էլ կմերժի նույն պատճառաբանությունը բերելով, թե՞...:
Ամեն դեպքում, կարծում ենք, որ այս մեկ տարվա ընթացքում շահագործվող ՓՀԷԿ–երի թիվը չի նվազել, գուցեև արդեն ավելացել է, և կասկած անգամ չի կարող լինել, որ այս մեկի կառուցումն էլ կարող է բնապահպանական խնդիրների առաջացման պատճառ դառնալ: Սակայն ինչպես կվարվեն նախարարությունում, հայտնի չէ:
Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում