Գիտնականները պնդում են, որ մարդիկ կկարողանան ամբողջությամբ վերականգնել կորցրած տեսողությունը խխունջների շնորհիվ
ԱՄՆ-ի Կալիֆոռնիայի համալսարանի գիտնականները առաջին անգամ վերծանել են, թե ինչպես է ոսկեգույն խնձորի խխունջը վերականգնում իր կորցրած աչքերը և պարզել, որ նրա տեսողական օրգանները զարմանալիորեն նման են մարդկանց: Աշխատանքը հրապարակվել է Nature Communications (NatCom) ամսագրում:
Մարդու աչքերը չափազանց բարդ օրգան են, որը գրեթե անհնար է վերականգնել: Սակայն քաղցրահամ ջրերի խխունջ Pomacea canaliculata-ի, որը հայտնի է նաև որպես ոսկեգույն խնձորի խխունջ, մոտ ամեն ինչ այլ է. այն կարողանում է ամբողջությամբ վերականգնել կորցրած աչքը՝ ցանցաթաղանթով, ոսպնյակով և նույնիսկ տեսողական նյարդով:
«Խնձորի խխունջները բացառիկ արարածներ են», - ասել է ուսումնասիրության առաջատար հեղինակ, մոլեկուլային և բջջային կենսաբանության դոցենտ Ալիս Ակկորսին: «Դրանք եզակի հնարավորություն են տալիս ուսումնասիրել բարդ զգայական օրգանի ամբողջական վերականգնումը»:
Աշխատանքի ընթացքում նրա թիմը ցույց է տվել, որ մարդկանց և խխունջների աչքերի զարգացման համար պատասխանատու կառուցվածքը և գեները մեծ մասամբ նույնն են: Ավելին, նրանք առաջին անգամ խխունջի մոտ օգտագործել են CRISPR/Cas9 գենոմի խմբագրման մեթոդը և անջատել են pax6 գենը, որը աչքի բանալին է: Ինչպես մարդկանց մոտ, դրա մուտացիան հանգեցրեց աչքերի լիակատար կորստի խխունջի սաղմերի մոտ։
Աչքի անդամահատումից հետո խխունջին մոտ մեկ ամիս է պահանջվում այն վերականգնելու համար։ Առաջին օրվա ընթացքում վերքը լավանում է, ապա ոչ մասնագիտացված բջիջները տեղափոխվում են վնասվածքի վայր։ Մեկուկես շաբաթ անց սկսում են ձևավորվել աչքի կառուցվածքները, և 15-րդ օրը հայտնվում են բոլոր հիմնական տարրերը՝ ներառյալ տեսողական նյարդը։ Այնուամենայնիվ, դրանք շարունակում են հասունանալ առնվազն ևս երկու շաբաթ։
«Անատոմիական առումով նոր աչքը անզանազանելի է հինից», - ընդգծեց Ակկորսին։
Դեռևս պարզ չէ, թե արդյոք խխունջները կարողանում են տեսնել իրենց վերականգնված աչքերով, ինչպես նախկինում, գիտնականները պլանավորում են մշակել վարքային թեստ՝ դա պարզելու համար։
Թիմի հաջորդ նպատակն է պարզել, թե արդյոք pax6-ը ներգրավված է ոչ միայն աչքերի զարգացման, այլև դրանց վերականգնման մեջ։ Եթե այո, և եթե նմանատիպ գեները առկա են նաև մարդկանց մոտ, դա կարող է բացել դռները մարդկանց մոտ տեսողությունը վերականգնելու մեթոդների համար։
«Մենք հույս ունենք, որ խխունջների վերականգնման մեխանիզմի հասկացումը կօգնի ակտիվացնել նմանատիպ գործընթացներ մարդկանց մոտ», - եզրափակեց Ակկորսին։
Թարգմանությունը՝ Lurer.com-ի
Где искать следы отмывания денег? «Паст»
Просто решили не возбуждать уголовное производство — и… всё. «Паст»
«Это издевательство над государственностью». «Паст»
Новый раздел в Idram&IDBank
Team Holding объявляет о начале размещения облигаций. Андеррайтером выступает Freedom Broker Armenia...
Проект «Россия с вами»: специальная партия гуманитарной помощи для переселенцев из Нагорного Карабах...
«Почему стрелы были направлены именно в адрес “того, кто разнимает драку”. «Паст»
Почему бывший министр обороны «заговорил сейчас»? «Паст».
В Русском доме в Ереване прошел круглый стол и презентация книги «Россия и Закавказье: история и кул...
Вековая дружба армянского и русского народов: круглый стол с участием экспертов
