Русский
Հայերեն English
Գլխավոր Թոփ լուրեր Լրահոս Վիդեո Թրենդ

Лента новостей
Кто станет депутатом? «Паст»Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст»Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советовОжидать эскалации нужно всегда: Алексей АнпилоговАрмения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепитаМИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсамиБельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и БельгииМы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан ФиданРоссия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частьюДети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBankЮнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигацииВ Армении сократят помощь для арцахских беженцевАрмянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине КрымаОванес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному боюПримечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст» Авантюризм кадровых движений: «Паст» Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст» Палата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лицКак собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст» Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. ПономаренкоНС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и ИраномАрпине Саркисян будет назначена главой МВД РАЕС направит в Грузию "политическую миссию"Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городахЧЕ: Результаты армянских шахматистовПрограмма «Здоровая Евразия» вызвала большой интерес на MedMeet 2024Азербайджанцы стали настоящей головной болью в России։ «Паст» Принесет ли Армении какую-либо пользу членство в Римском статуте? «Паст» Эксклюзивная платформа для сферы туризма: «Паст» Скажешь, чтобы и он написал заявление: «Вотсапские увольнения» будут продолжительными: «Паст» Находясь ниже плинтуса говорят о «плинтусном» рейтинге: «Паст» Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах Компания UPay присоединилась к инфраструктуре Open QR компании IdramБесплатная карта Mastercard и 10% idcoin за безналичные покупки. IDBankВ Ереване подведены итоги 19-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектронике Университет «Евразия» объявил набор студентов Навстречу мечте: эксклюзивное предложение фонда «Музыка во имя будущего» для музыкантов и преподавателейГенеральный директор компании Ucom Ральф Йрикян принял участие в ежегодном технологическом саммите Silicon Mountains Экономим вместе. IDBank и IdramАНО «Евразия» организовала поэтический вечер «Чаренц и Горький. Литературные судьбы»Технологический саммит Silicon Mountains пройдет при поддержке Ucom Образовательная поездка в Дубай: эксклюзивное предложение Фонда «Музыка во имя будущего» Эвокабанк стал первым банком, присоединившимся к открытой QR-инфраструктуре IdramАНО «Евразия» стала первой международной командой на чемпионате по колке дров в БеларусиНа месте ресторана «Кактус» Нарек Налбандян открыл супермаркет: «Паст» Религиозная секта баталхаджинцев бросила вызов России
Вся лента »
Экономика

Միլիոնավոր դրամաշնորհներ. պետական բյուջեից Օրգանական և դեղագործական քիմիայի գիտատեխնոլոգիական կենտրոն ՊՈԱԿ-ին, ասպիրանտներին տրվող դրամաշնորհների հետքերով

Հայաստանում գիտության ֆինանսավորման մասին ամենատարբեր տեղեկությունների, հաճախ՝ նաև գիտությանն ուղղվող գումարների չափից օբյեկտիվ դժգոհությունների աղմուկի մեջ 168.am-ը փորձել է փոքր-ինչ բացահայտել, օրինակ, պետական միջոցներից ասպիրանտներին՝ թեմաների իրականացման համար տրվող հսկայական դրամաշնորհների, դրանց արդյունավետության մասին հարցերը։

Հրապարակմամբ ոչ միայն անդրադարձել ենք այդ գումարներին, այլ նաև ոլորտի ներկայացուցիչներից փորձել ենք պարզել՝ որքանո՞վ են դրանք արդյունավետ ծախսվում, արդյունավետության համար ի՞նչ չափման միավորներ կան, և թե ի՞նչ տեսքով են վերադառնալու պետությանն այդ ծախսերը։

Հիշեցնենք՝ ասպիրանտ է համարվում բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող, հետբուհական կրթական ծրագրով ուսումնառությունն ասպիրանտուրայում շարունակող և գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճանի հայցման նպատակով ատենախոսություն պատրաստող անձը, որը հետբուհական մասնագիտական կրթական ծրագրով ատեստավորման արդյունքում կարող է ստանալ հետազոտողի որակավորման աստիճան:

ՀՀ ԳԱԱ օրգանական և դեղագործական քիմիայի գիտատեխնոլոգիական կենտրոն ՊՈԱԿ-ին տրվող դրամաշնորների մասնավոր ու պայմանական ընտրությունից տեղեկանում ենք, որ, օրինակ, ՀՀ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի, ՊՈԱԿ-ի և նրա մի շարք ասպիրանտների ու թեմայի ղեկավարների միջև 2021-2023թթ․ ընթացքում կնքվել են «Գիտական և գիտատեխնիկական գործունեության պայմանագրային թեմաների իրականացման համար պետության կողմից դրամաշնորհի ձևով տրամադրվող ֆինանսական աջակցության գումարների օգտագործման մասին» եռակողմ մի շարք պայմանագրեր, որոնց ընդհանուր արժեքի հանրագումարն աստղաբաշխական թիվ է կազմում՝ մոտ 889 միլիոն ՀՀ դրամ։ Առանձին դրամաշնորհներ կան, որոնց արժեքը կազմում է 155 միլիոն և ավելի դրամ։

Այսպես, օրինակ, Բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի, ՊՈԱԿ-ի և վերջինիս ասպիրանտ Կատյա Ավագյանի միջև կնքված «Գիտական և գիտատեխնիկական գործունեության պայմանագրային թեմաների իրականացման համար պետության կողմից դրամաշնորհի ձևով տրամադրվող ֆինանսական աջակցության գումարների օգտագործման մասին» եռակողմ պայմանագրի արժեքը կազմել է 9.600.000 ՀՀ դրամ,

Սամվել Սիրականյանի հետ կնքված եռակողմ պայմանագրի արժեքը՝ 156.000.000 ՀՀ դրամ,

Գարիկ Մարտիրոսյանի հետ կնքված եռակողմ պայմանագրի արժեքը՝ 155.020.000 ՀՀ դրամ։

Նույն եռակողմ կազմով և Աշոտ Մարկոսյանի միջև կնքված Պայմանագրի արժեքը՝ 22.350.000 ՀՀ դրամ և այլն։

08.09.2023 թվականին ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի, ՊՈԱԿ-ի և Աստղիկ Հովհաննիսյանի միջև կնքվել է եռակողմ պայմանագիր, որի արժեքը կազմում է 150.000.000 ՀՀ դրամ,

30.10.2023 թվականին ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի, ՊՈԱԿ-ի և Արփինե Հարությունյանի միջև կնքվել է եռակողմ պայմանագիր, որի արժեքը 176.000.000 ՀՀ դրամ գումար է։

Պայմանագրերից հետևում է նաև, որ նշված գումարների մեծ մասն ուղղվել է ղեկավարի ու այլ անձանց վարձատրությանը, մյուս մասը՝ այլ ծախսերի, որոնք հստակեցված չեն մանրամասնորեն, ինչպես նաև բաց է մնում հարցը, թե ինչպե՞ս են ընտրվել ծառայությունները մատուցող անձինք, և ինչպե՞ս է չափվում տրված դրամաշնորհի արդյունավետ ծախսումը։

Ըստ որոշ մասնագետների՝ նշված գործարքների մասով առկա են կոռուպցիոն բարձր ռիսկեր, ինչպես նաև հայտնի չէ, թե ինչպես են կազմակերպվել նշված պայմանագրերի առարկա հանդիսացող ծառայությունների գնման գործընթացները, և ինչպես են ընտրվել այդ ծառայությունները մատուցող անձանց շրջանակը։

Այս և այլ հարցադրումներ 168.am-ն ուղղեց «Օրգանական և դեղագործական քիմիայի գիտատեխնոլոգիական կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի գիտական գծով փոխտնօրեն Ռոբերտ Հակոբյանին։

Ի պատասխան՝ մեր զրուցակիցը նախ նկատեց՝ քանի որ դրամաշնորհները Գիտության կոմիտեն է տալիս, թերևս հենց իրենք էլ ունեն այդ արդյունավետությունը չափելու ցուցանիշները, ապա հավելեց․

«Այդ ֆինանսավորումը գործնականում երիտասարդ հետազոտողին անկախության հնարավորություն է տալիս, որովհետև հստակ ֆինանսավորում է գալիս, ինչը թույլ է տալիս, որ այդ ասպիրանտը միայն գիտությամբ զբաղվելու մասին մտածի (կողքից այլ բաների մասին չմտածի)»։

Գումարի չափերի մասին մեր հարցադրումներին պատասխանելով՝ Ռոբերտ Հակոբյանը նշեց, որ տարբեր մրցույթներ են, տարբեր պայմաններով, և դրանք չեն տրվում մեկ տարվա համար։

«Այլ ծախսեր» ասվածի մասին էլ մանրամասնեց՝ դրա մեջ մտնում են սարքերը, նյութերը․ «Ամեն մրցույթի շահող ինքն է ձևակերպում, թե այդ «այլ ծախսեր»-ի մեջ ինչ է մտնում։ Այն գնահատվում է, ու հենց այդ գնահատված փաստաթղթով էլ այդ պայմանագիրը տալիս են»։ Նա նաև տեղեկացրեց՝ գնման գործընթացի հետ կապված հարցերը կազմակերպվում են տենդերով։

Քանի որ Ռոբերտ Հակոբյանի անունը ևս դրամաշնորհ ստացածների թվում էր՝ նրանից հստակեցրինք, թե ի՞նչ նպատակի է ծառայելու 152 միլիոն 500.000 դրամաշնորհը։

«Դրամաշնորհը տրվել է 5 տարի ժամկետով. 152 միլիոն 500.000 դրամ, որի մեջ 90 միլիոնը՝ 5 տարվա համար աշխատավարձ է, մնացածի մեջ՝ ինձ մոտ հիմնականում գործուղումներ են, որովհետև գործընկերս ԱՄՆ-ից է, ու 6 ամսով երեխաներ եմ ուղարկում դրսում վերապատրաստվելու, ու այդ դրամաշնորհի գումարով նրանց ծախսերն եմ փակում։ 2 հոգի գնացել-եկել են արդեն,- պարզաբանեց մեր զրուցակիցը, ապա անդրադառնալով մոնիտորինգի մասին մեր հարցադրումներին՝ ասաց,- Մենք ամեն տարի պարտավոր ենք հաշվետվություն տալ, ու եթե այդ տարվա հաշվետվությունն այս կամ այն կերպով դրամաշնորհի դեպքում չի գոհացնում կոմիտեին, զրկում են։ Ասեմ ավելին՝ հանձնաժողովներ են ստեղծվում՝ նաև տեղում ստուգումներ իրականացնելու համար»։

168.am-ն այս հարցադրումների շուրջ լսեց նաև կրթության փորձագետ Ատոմ Մխիթարյանին։

Քանի որ պարբերաբար պաշտոնական ներբողների տեսքով հնչեցվում են թվեր գիտության ֆինանսավորման աճերի մասին, և վերջերս մասնավորապես հայտարարվել էր, թե գիտության ֆինանսավորումը 2018-ի համեմատ աճել է շուրջ 280 տոկոսով, փորձագետին խնդրեցինք ասպիրանտների թեմաներին ուղղված գումարների օրինակով պատասխանել հարցին՝ որքանո՞վ է արդյունավետ արդարացված բյուջեի այս ծախսը, այսինքն՝ բոլոր այդ թեմաները հետագայում ի շահ պետությա՞ն են օգտագործվելու, թե՞ կարող է թեմաներն այդպես էլ մնան դարակներում։

«Ես ինչքան գիտեմ, այդ գումարները միանգամից չեն տրվում, այլ փուլ առ փուլ, և յուրաքանչյուր փուլի ավարտից հետո այդ գիտական խումբը ներկայացնում է համապատասխան հաշվետվություն, ապա ստանում երկրորդ մասը։ Դա արվում է իրենց նախնական ներկայացրած ծրագրին համապատասխան,- արձագանքեց Ատոմ Մխիթարյանը՝ այդուհանդերձ չհերքելով արդյունավետության մասին օբյեկտիվ մտահոգությունները,- Ես բազմիցս ասել եմ, որ այդ գումարների արդյունավետության չափման միավոր չկա Հայաստանում․ սովորական թվեր են, և դրանց արդյունավետության, տնտեսության մեջ կիրառելիության մասին ոչ ոք չգիտի»։

Ըստ նրա՝ պատճառն այն է, որ որևէ փորձագիտական եզրակացություն չի տրվում, որ կառավարությունը գլուխ է գովում գիտության գումարների ավելացման մասին, մինչդեռ գիտնականների թիվը չի ավելանում։

 «Վերջին 5-6 տարում գիտնականների թիվը պակասել է շուրջ 20 տոկոսով, և ստացվում է, որ այդ գումարները պետք է ծախսեն, սակայն մյուս կողմից էլ՝ պարզ է դառնում, որ երբ վերցնում ենք այդ գումարների ծախսման կատարողականը, օրինակ, 2022-2023 թվականների, տեսնում ենք, որ նույնիսկ էապես թերակատարվել են։ Այսինքն՝ գումարները մեծացրել են, բայց չեն էլ տալիս գիտնականներին, իսկ տալու ժամանակ էլ ձևական են տալիս, որովհետև որևէ հետազոտություն չկա, թե որն է, օրինակ, պետության համար առաջնահերթություն։ Նույն բանն այստեղ է կատարվում՝ թեմաների ընտրության հետ կապված։

Վերջին հաշվով, դրանք հաստատվում են գիտական խորհուրդների որոշումներով, այդ թեմաների արդիականության և մնացած հարցերը որևէ փորձաքննության չեն ենթարկվում։ Օրինակ, կա մի գիտնական, որը վերջին 60 տարին զբաղվում է որևէ թեմայով, և յուրաքանչյուր ասպիրանտ, որ ընդունվում է այդ հարգարժան գիտնականի մոտ, չի կարող ուրիշ թեմայով զբաղվել։ Մինչդեռ այդ թեմաները, որոնք արդիական էին սրանից 50-60 տարի առաջ, երբ այդ գիտնականը նոր էր մտնում գիտության բնագավառ, իրենց արդիականությունն այսօր կորցրել են․ ոչ ոք այդ հարցերը չի տալիս»,- մանրամասնեց մասնագետը։

Հստակեցմանը, թե՝ հնարավո՞ր է, որ այդ դրամաշնորհներն իրականում չծառայեն որևէ բանի, գումարները ծախսվեն, և պետության համար որևէ օգուտ չլինի՞, նա արձագանքեց․

«Այո, դրա հավանականությունը շատ ավելի մեծ է, քան, թե՝ օգուտ կտա, որովհետև վերջին տարիներին այդ ֆինանսավորված գիտական թեմաների արդյունքները մեր կյանքում չենք զգում, դրա դրսևորումները չենք տեսնում, դրանց մասին խոսք չկա, ու շատ արդյունքներ, եթե նույնիսկ կան էլ, մնում են թղթապանակների մեջ։

Միակ չափելի բանը, որ կա, դա ո՛չ ներդրումն է, ո՛չ ՀՀ տնտեսությանը կամ այլ բնագավառներին օգտակար լինելը, այլ միջազգային գիտական շտեմարաններում տպագրված հոդվածների թիվը։ Այդ թիվը, իհարկե, մեկ գիտական հաշվարկով մեծանում է, բայց եթե հաշվի առնենք, որ գիտնականների թիվը պակասել է, ըստ էության, այդտեղ էլ մեծ առաջընթաց չունենք։ Բայց, օրինակ, ԱՄՆ ում կամ Ավստրալիայում տպագրած գիտական հոդվածն ինչքանո՞վ է օգտակար Հայաստանին, ՀՀ տնտեսությանը, շատ կասկածելի է»։

Тренд

Վերջին շաբաթվա
ամենաթեժ
իրադարձությունները Թոփ 10
ամենաընթերցված
լուրերը

 Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»

1

 Программа «Здоровая Евразия» вызвала большой интерес на MedMeet 2024

2

 Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»

3

 Находясь ниже плинтуса говорят о «плинтусном» рейтинге: «Паст»

4

 Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советов

5

 Арпине Саркисян будет назначена главой МВД РА

6

 Армения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепита

7

 Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»

8

 В Ереване подведены итоги 19-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектронике

9

 Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах

10
Спорт
Ованес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному бою ЧЕ: Результаты армянских шахматистов «Плимут» потерпел разгромное поражение в дебютном матче Уэйна Руни Париж-2024: Расписание дня Париж-2024: В борьбу вступает Давид Чалоян
Политика
Кто станет депутатом? «Паст» Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст» Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»
Общество
Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советов Программа «Здоровая Евразия» вызвала большой интерес на MedMeet 2024 Эксклюзивная платформа для сферы туризма: «Паст»
Экономика
Ожидать эскалации нужно всегда: Алексей Анпилогов Армения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепита Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации
Культура
Дети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBank Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. Пономаренко Навстречу мечте: эксклюзивное предложение фонда «Музыка во имя будущего» для музыкантов и преподавателей
Мир
Азербайджанцы стали настоящей головной болью в России։ «Паст» Религиозная секта баталхаджинцев бросила вызов России Перейдет ли Южный Кавказ под контроль РФ в результате нового разделения зон влияния? «Паст»
Регион
«Узнай Евразию. Кыргызстан»: Новая программа от АНО «Евразия». Министр обороны Израиля заявил о готовности к «любому сценарию» в отношениях с Ираном ВСУ используют мирных жителей в качестве «живого щита».
Право
В Ереване подвергнуты приводу 196 участников акций неповиновения СК: Водитель въехавшего в толпу на площади Республики «Камаза» был нетрезв и не подчинился полицейским В связи с инцидентом в Цицернакаберд арестован один человек
Досуг
Ураган «Эрнесто» обрушился на Бермудские острова: возможны наводнения Жуткое ДТП в Ереване: автомобиль врезался в подъемный кран, погиб водитель На Землю обрушилась мощная магнитная буря
Фото
В Армавирской области Армении открылся Центр культурного развития молодежи «Новые цвета» (фото) Миллионерши Кайли и Кендалл Дженнер встали за барную стойку в Лас-Вегасе Состоялась помолвка старшего сына Бюзанда Аветисяна и дочери Ашота Ордуханяна (фото)
Опрос