«Այն, ինչ հիմա առաջարկվում է, Հայաստանի համար կործանարար եմ համարում»
Երբ հետհեղափոխական շրջանում պարբերաբար որոշակի գործոններով պայմանավորված` երկրում առկա մթնոլորտը սրվում էր, գերակշռում էին բռնության ու ատելության կոչերը, հույս կար, որ ժամանակի ընթացքում նման դրսևորումներ այլևս չեն լինի: Այդուհանդերձ, այսօր արդեն քննարկման թեման ինքնադատաստանն է:
Գնահատելով իրավիճակը հատկապես իրավական դաշտում հնարավոր խնդիրների տեսանկյունից՝ փաստաբան Լուսինե Սահակյանը հիշեցնում է ավելի վաղ առկա տրամադրությունների մասին:
«Դեռ նախորդ տարվանից հասարակության մոտ ձևավորվեց մի կարծիք, ըստ որի, իրենք կարող են փողոցներ փակելով կամ որոշակի գործողություններ կատարելով՝ հեղափոխություն իրականացնել և իրենց կամքը թելադրել: Բնական է, որ յուրաքանչյուր երկրում յուրաքանչյուր քաղաքացի պետք է կարողանա իր իրավունքները պաշտպանել, և բնական է, որ եթե իշխանությունները չեն կատարում իրենց վրա դրված պարտականությունները, քաղաքացու պարտականությունն իշխանությանը հեռացնելն է: Այնուամենայնիվ, այս ամենը մեզ մոտ ճիշտ հակառակ էֆեկտը տվեց. այժմ արդեն քաղաքացիներից շատերի մոտ տպավորություն է ստեղծվում, որ իրենց կամքը կարող են պարտադրել այլոց՝ անկախ նրանից, այն օրինական, թե անօրինական է: Սա արդեն շատ ու շատ մտահոգությունների տեղիք է տալիս: Երբ քաղաքացու կողմից կա իրավունքի չարաշահում, երբ այդ իրավունքի չարաշահումը դրսևորվում է նաև նրանով, որ արդեն այլ քաղաքացիների իրավունքներ են սկսում ոտնահարվել, պետության դերն այդպիսի դրսևորումները կանխելն է»:
Նա շեշտեց՝ եթե կատարվում են հանցագործություններ, միանշանակ է, որ պետությունն իր դերը պետք է կատարի. «Անձինք, որոնք հանցագործություններ են կատարել, պետք է ենթարկվեն պատասխանատվության: Իսկ եթե պետությունը դադարում է իր այդ ֆունկցիան կատարել, ապա, բնականաբար, իրավունքների խախտումները շարունակվելու են: Եթե անձինք չեն ենթարկվելու պատասխանատվության օրենքով սահմանված կարգով, ապա գալու է այն պահը, երբ անձինք դիմելու են իքնադատաստանի: Եթե անձի իրավունքը խախտվում է, ոչ մի կերպ չի վերականգնվում, իր իրավունքները խախտած անձը չի ենթարկվում պատասխանատվության, ապա անձն ինքն է որոշում, թե ինչպես պետք է վերականգնի իր իրավունքները: Եվ արդյունքում ստացվում է այն իրավիճակը, ինչը, ըստ էության, մենք ունենք: Տեսանք, որ համապատասխան միջադեպերով քրեական գործեր չհարուցվեցին և անձինք դիմեցին ինքնադատաստանի»:
Փաստաբանի խոսքով, շատ ավելի լուրջ է իրավիճակը, երբ խնդիրներ են ծագում շատ ավելի լուրջ խախտումների հետ կապված. «Միաժամանակ շատ լուրջ խնդիր է, երբ պետությունն իր այդ գործառույթը չի իրականացնում և անձն ապօրինի մեղադրվում ու դատապարտվում է: Երբ անձն առանց նորմալ ապացույցների, նորմալ ընթացակարգերի դատապարտվում է, դա ևս հղի է լուրջ վտանգներով: Մեծ հաշվով, հասարակությունը պետության համապատասխան օղակներին վճարում է, որ իր կյանքը հանգիստ լինի, որ ինքը չդիմի ինքնադատաստանի, այլ իր փոխարեն այդ գործառույթը լիազորում է պետության համապատասխան օղակներին: Պետության դերը հենց դա է: Իսկ երբ իր կողմից լիազորված մարմիններն իրենց պարտականությունները չեն կատարում, պետք է լինի այն, ինչ հիմա է կատարվում: Մենք դեռ թեթև դրսևորումներ ենք տեսնում: Եթե այսպես շարունակվի, հետևանքները շատ ավելի լուրջ են լինելու: Այն քաղաքացիները, որոնց թվում է, որ որոշակի գործողությունների դիմելով՝ կարող են իրենց կամքն այլոց պարտադրել, իրենք ևս պետք է հասկանան, որ դա հետևանքներ ունի»:
Լուսինե Սահակյանը վերոնշյալ իրավիճակը բնութագրելու համար կրկին ավելի վաղ ժամանակահատվածից է օրինակ բերում:
«Եղան փաստաբանների մասնագիտական գործունեությունը խոչընդոտելու, նրանց վիրավորելու դրսևորումներ: Այլ դրսևորումներ ևս եղան, բայց այդ ամենը, բացառությամբ ինչ-որ հայտարարությունների, կարծես, ոչ մի կերպ չկանխվեց: Ի վերջո, այդ ամենը պետք է բերեր ու հանգեցներ նրան, ինչն ունենք այսօր: Մենք պետք է սթափվենք ու հասկանանք, որ այսպես շարունակել հնարավոր չէ: Նոր իշխանությունները պետք է հասկանան, որ իշխանություն են և այսօր արդեն պատասխանատուներն իրենք են»,-ընդգծեց մեր զրուցակիցը:
Դատական համակարգի, մասնավորապես դատավորների նկատմամբ առկա մթնոլորտը փաստաբանը նույն տրամաբանության մեջ է դիտարկում, իսկ դատական բարեփոխումների անվան տակ այլ նպատակ է տեսնում:
«Մենք պետք է հասկանանք, որ թե՛ օրենսդիր, թե՛, մասնավորապես, գործադիր իշխանություններն իրավունք չունեն ազդեցություն գործադրել դատական իշխանության նկատմամբ: Այո, մենք տարիներ շարունակ բարձրաձայնել ենք այն մասին, որ դատական իշխանությունը Հայաստանում լուրջ խնդիրներ ունի: Ասել ենք, որ կան դատավորներ, որոնք բացարձակ պատկերացում չունեն իրենց պարտականությունների մասին և արդարադատություն չեն իրականացնում: Մենք անընդհատ շեշտել ենք բարեփոխումների անհրաժեշտության մասին: Բայց հիմա ի՞նչ ենք տեսնում. տեսնում ենք իրավիճակ, երբ բարեփոխումների լույսի ներքո իրականում փորձ է արվում ճնշել դատավորներին, այն մի քանի դատավորներին, որոնք արդարադատություն են իրականացնում: Մենք ամեն ինչ պետք է անենք, որ նման դատավորների քանակն ավելանա, բայց հիմա թիրախում հենց արդարադատություն իրականացնող դատավորներն են: Այո, բարեփոխումներ միանշանակ պետք է լինեն, բայց ոչ այն ճանապարհներով, որոնք հիմա են առաջարկվում»,-շեշտեց նա՝ նկատի ունենալով նաև վեթթինգը:
«Այն, ինչ հիմա առաջարկվում է, Հայաստանի համար կործանարար եմ համարում: Որովհետև ոչ ոք չի մտածում, թե դա ինչպես պետք է իրականացվի, ովքեր պետք է իրականացնեն, ովքեր պետք է լինեն դատավորներին փոխարինողները: Այսինքն, մեխանիզմները չմշակած` այսօր հարձակում են կատարում կոնկրետ դատավորների նկատմամբ»,-եզրափակեց Լ. Սահակյանը:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ
Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»
Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»
Своеобразная «концепция» «борьбы» с преступностью: «Паст»
Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»
В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст»
Покорение арктической сцены Степанакертским русским драматическим театром
Между Николом Пашиняном и Араратом Мирзояном «пробежала черная кошка»? «Паст»
Сколько граждан РА, обучающихся за рубежом в последние годы, получили отсрочку от призыва на обязате...
Без Сюника не может быть Армении: Хачик Асрян
Своеобразное «продолжение» COP29 уже в Армении: опять продолжают лить воду на мельницу Азербайджана:...
