Լաբորատոր «բազարը» շարունակվում է
Պրիմիտիվիզմը ինքնաբու՞խ է, թե՞ անխուսափելի, սա ավելի շատ հռետորական հարց է: Եթե հավատանք հայ լրագրողներին` Պուտինը քնելուց առաջ աղոթում է, որ գիշերն անփորձանք անցնի, ու Հայաստանը նոր «օյին» չբերի իր ու խեղճ ՀԱՊԿ-ի գլխին, Լուկաշենկոն իր հերթին հայհոյում է նույն թեմայով, Նազարբաևը շփում է ձեռքերն ու ուրախանում` Ալիևին զանգելուց առաջ ու հետո: Ուր կհասնենք նման մակարդակով: այլ հարց, որ այն բոլորն արվում է նպատակային է` ամեն ինչ փակուղի տանելու համար: Հետհայացք գցենք և հասկանանք՝ ի՞նչ է կատարվում մեր շուրջբոլորը:
Մինսկում ռուս լրագրողների հետ Լուկաշենկոյի հայտնի «ցերեկույթից» հետո Մոսկվայում «անկեղծացավ» Բաքվից վերադարձած ԱԳ նախարարը ու ասաց, որ Մոսկվան և Երևանը փաստաթուղթ են մշակում, որը կարգելի ՀՀ տարածքում օտարերկրյա զինվորականների ներկայությունը: Պարզվեց` խոսքը Լոռիում, Սյունիքում, Գեղարքունիքում, Տավուշում ու Երևանում ամերիկյան կենսաբանական լաբորատորիաների մասին է: Ռուս լրագրողին շատ էր հետաքրքրում, թե ինչու է Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատունն այդքան մեծ, իսկ ՌԴ-ինը` փոքր, լավ է` չհարցրեց` ինչու՞ է ՌԴ դեսպանատունը քաղաքի կենտրոնում, իսկ ԱՄՆ դեսպանատունը օդակայանի ճանապարհին, այսինքն` ԱՄՆ վերահսկում է Երևանի մուտքը:
Իրականում տարօրինակը ոչ թե կենսալաբորատորիաների շուրջ սկանդալային հայտարարությունն էր, այլ այն, որ «Ռուսաստանը միշտ էլ աշխատել է ՀՀ համակարգային ընդդիմության, այդ թվում «Ելք» խմբակցության պատգամավորների հետ»։ Այդ հայտարարությունը պետք է մանրամասնել, գուցե հենց այստեղ է «Ելքի» տրոհման պատճառը և մասնակից կուսակցությունների տարբեր ճանապարհներ ընտրելը` մեկ տարի անց, երկու կուսակցությունների ղեկավարների արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ տեսակետների 180 աստիճանի շրջադարձի բացատրությունը: Բայց դա ոչ մեկին չի հետաքրքրում: Ինչպես չի հետաքրքրում, որ նույն հարցազրույցում Լավրովը խոսել է «փափուկ ուժի» մասին՝ ասելով, որ Ռուսաստանը շարունակում է համագործակցել հայաստանյան բոլոր ուժերի հետ:
Հարց է առաջանում՝ ինչու՞ ենք ՀՀ քաղաքական ուժերի ու ՌԴ համագործակցության մասին իմանում Մոսկվայից ու Լավրովից: ՌԴ ԱԳ նախարարի հարցազրույցի հաջորդ օրը ասուլիս տվեց ու Հ1-ում հարցազրույցի գնաց ՀՀ-ում ՌԴ դեսպան Անատոլի Կոպիրկինը: Թվում էր` ամենաանբարենպաստ պահն է հրապարակային ելույթի` Գյումրու ռուսական ռազմաբազայի զինծառայողին հերթական սպանության մեջ կասկածով հետաքննության պահին ու նախարարի սկանդալային հայտարարություններից հետո: Դեսպանը գնաց ինքնազոհողության, որ այնքան էլ չստացվեց` ամեն երկրորդ հարցին պատասխանելով` «Այս պահին պատրաստ չեմ» կամ «Դա իմ կոմպետենցիան չէ»: Թերևս հիմնականը, որ դեսպանը ուզում էր ասել` «Ո՞վ, ու՞մ, ի՞նչ կարող է արգելել։ Խոսքը երկու սուվերեն, հավասար իրավունքներ ունեցող պետությունների համագործակցության մասին է: Հարաբերությունները հենց այս հենքի վրա էլ կառուցվում են»-ն էր։ Լաբորատորիաների մասին. Լավրովն ասում է` համաձայնագիրը ավարտին ենք հասցնում: Այս ամենից հետո ապշեցրեց Նիկոլ Փաշինյանը` հաջորդ օրը հայտարարելով. «Նման ինչ-որ պայմանագիր նախկինում քննարկվել է ՀՀ իշխանությունների հետ, մեր կառավարության օրոք մենք երբեք ՌԴգործընկերների հետ այդպիսի հարց չենք քննարկել»: Ապշեցուցիչը ոչ թե հայտարարությունն էր, այլ այն, որ նրան չէր հետաքրքրել` բա Լավրովը ի՞նչ է ասում:
ՀՀ ԱԳՆ-ն պարզաբանեց` կենսաբանական լաբորատորիաները Հայաստանինն են և քաղաքացիական են: Պարզվում է` ՀՀ-ն կատարում է մանրէաբանության ոլորտում գիտական ուսումնասիրություններ` խաղաղ գործածմանն ուղղված իր բոլոր միջազգային պարտավորությունները պահելով: Ի՞նչ կապ ունի ՌԴ-ն ՀՀ կենսաբանական լաբորատորիաների հետ: Ի՞նչ կասկածամտություն է ռազմավարական դաշնակցի նկատմամբ: Ինչու՞ է Մոսկվան ամեն տեղ իր դեմ դավադրություն որոնում: Ինչու՞ են համառորեն տպավորություն ձևավորում, որ ՀՀ-ում գործում են ԱՄՆ-ի գաղտնի լաբորատորիաներ, եթե այդ լաբորատորիաները գտնվում են ՀՀ ենթակայության տակ: Տրամաբանական կլիներ, եթե լաբորատորիաները ստեղծված լինեին ռուսական աջակցությամբ ու Լավրովը համաձայնագիր նախաձեռներ, որ այլ երկրի զինվորականներ մուտք չունենան: Կամ` նման առաջարկ աներ ԱՄՆ պետքարտուղարը: Հարցը վերաբերում է ՀՀ ինքնիշխանությանը:
Հերթական անգամ ՀՀ-ին փաստի առաջ են կանգնեցնում` իր անունից հայտարարություններ անելով: Լաբորատորիաները թեև Հայաստանինն են, նախկին իշխանությունն է ՌԴ-ին թույլ տվել մուտք գործել լաբորատորիաներ` համոզվելու, որ իր դեմ դավադրություն չկա: Եթե լաբորատորիաները բացառապես Հայաստանինն են և քաղաքացիական են` զինվորականներ չկան, ինչի՞ շուրջ են եղել հայ-ռուսական բանակցություններն ու համաձայնագիրը: Ինչու՞ պիտի ՀՀ-ն սահմանափակի համագործակցությունը այլ երկրների հետ: