Գումար պոկելու նոր մեթոդ` «Դեղերի մասին» նոր օրենքի տեսքով. «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Մարտի 1–ից Հայաստանում բազմաթիվ դեղեր այլևս հնարավոր կլինի ձեռք բերել միայն դեղատոմսով: Կառավարության «Դեղատոմսերի ձևերը, դեղատոմսեր գրելու, դեղեր բաց թողնելու կարգը, ինչպես նաև դեղերի և դեղանյութերի հաշվառման կարգը սահմանելու մասին» որոշումն ուժի մեջ մտնելուց հետո կավելանան ոչ միայն հերթերը բուժհաստատություններում, այլև՝ մարդկանց հոգսերն ու գլխացավը՝ դեղն անպայման դեղատոմսով գնելու պատճառով:
Մարտի 1–ից դեղատոմսով տրամադրվող դեղերի ցանկը կհամալրեն կոդեին պարունակող դեղերը, հորմոնային դեղերը և հակաբիոտիկները: Ամռանը այս ցանկին կավելանա նաև սրտի և ճնշման կարգավորման նպատակով օգտագործվող դեղորայքը, իսկ հոկտեմբերից առհասարակ կարգելվի դեղահաբերի հատավաճառը:
Այս ամենն ինչպես կանդրադառնա թե՛ բուժհաստատությունների և թե՛ ժողովրդի վրա, դժվար չէ կռահել: Երևանյան դեղատներից մեկի դեղավաճառը, ով չցանկացավ ներկայանալ, նշեց, որ սա սխալ մեխանիզմ է և հույս ուներ, որ որոշման նախագիծը կչեղարկվեր:
Բանն այն է, որ որոշման ուժի մեջ մտնելուց հետո պարտադիր դեղատոմս ներկայացնելուց բացի, կավելանան նաև մարդկանց ծախսերը: Եթե նախկինում հիվանդը բժշկին այցելելուց հետո վերցնում էր դեղերի անուններով սովորական մի թուղթը և կարող էր գնել դրանք պարբերաբար, ապա նոր որոշման արդյունքում մեկ դեղատոմսը կարող է գործածվել միայն կես տարի: Եվ կրկին դեղատոմս դուրս գրելու համար քաղաքացին կրկին պետք է հետազոտություն անցնի, այն էլ՝ մանրակրկիտ: Առանց համապատասխան հետազոտությունների պատասխանների՝ բժիշկներն իրավունք չեն ունենա դեղատոմս դուրս գրել:
Դեղատան աշխատակցի խոսքով՝ իրենց մշտական հաճախորդներից արդեն իսկ բողոքներ լսել են այս նոր որոշման հետ կապված: Եվ ոմանք էլ մինչ որոշման ուժի մեջ մտնելը արդեն համալրել են իրենց անհրաժեշտ դեղերի «պաշարները», չնայած որ դրանք միևնույն է այնքան էլ շատ չեն, բայց ով որքան կարողացել է, գնել է:
Մեր՝ դեղատանը լինելու ընթացքում մի տարեց մարդ մտավ, ով եկել էր իրեն անհրաժեշտ դեղը գնելու համար: Լսելով մեր զրույցը՝ միջամտեց. «Ես մեծ մարդ եմ: Ինչ–որ մի խնդիր, օրինակ՝ սրտի, ունենալու դեպքում գնում եմ պոլիկլինիկա: Ինձ այնտեղ հարցնում են՝ պետպատվերով է: Հաստատում եմ, ինձ ասում են՝ դե գնա՛, մի երկու շաբաթից կգա՛ս: Անմիջապես չեն նայում: Ստացվում է, որ ինձ անհրաժեշտ դեղն ունենալու համար ես դեռ պետք է սպասեմ: Իսկ էդ ընթացքում ես ի՞նչ կդառնամ: Ստիպված գումար պիտի տամ, որ անմիջապես զննեն: Բայց թոշակառու մարդը էդքան փող ունի՞: Հետո ասում են հատավաճառով դեղն արգելվելու է, ամբողջ Եվրոպայում է այդպես: Բայց մեզ մոտ հիվանդը սկի փող չունի, որ մի քանի հատիկ դեղ առնի, ինչպե՞ս միանգամից տուփով գնի»: Ծերունու վրդովմունքին ի պատասխան՝ դեղատան աշխատակիցը մեզ ասաց, որ պետք չէ համեմատվել Եվրոպայի հետ, այնտեղ իհարկե առանց դեղատոմսի դեղ չեն տալիս, բայց կենսամակարդակը լրիվ այլ է, գումարած, որ մեծամասամբ դեղերը տրվում են բուժհաստատություններում: Մեզ մոտ էլ իհարկե կան անվճար տրամադրվող դեղեր, սակայն դեղագետի խոսքով՝ դրանք անօգուտ են ու անորակ:
Մեխանիզմի սխալ լինելու ևս մեկ ապացույցն էլ այն է, որ նոր դեղատոմսով դեղ նշանակելու կամ տրամադրելու համար անհրաժեշտ է ունենալ համակարգիչ, որի առկայությունը շատ բուժհաստատություններում և դեղատներում չկա: Շատ մարզային պոլիկլինիկաներ դեռևս ապահովված չեն համակարգչային տեխնիկայով: Նույն կերպ համակարգիչ չկա նույնիսկ երևանյան մի շարք դեղատներում: Իսկ դեղ վաճառելու համար միայն դեղատոմսը բավարար չէ, դեղատան աշխատակիցը պետք է հատուկ տվյալներ ներմուծի համակարգիչ և այնտեղ նույնպես տեսնի ու համոզվի, որ բժիշկը հենց այդ դեղամիջոցն է նշանակել հիվանդին:
Մյուս անհասկանալի կետը նույն ակտիվ նյութը պարունակող տարբեր դեղերի դեղատոմսով կամ առանց դեղատոմսի տրամադրելուն է վերաբերում: Օրինակ՝ բելառուսական «Աեվիտը» (վիտամին է) կարելի է ձեռք բերել միայն դեղատոմսով, իսկ ռուսականը՝ ազատ գնել: Կամ նույն դեղամիջոցի կաթիլները առանց դեղատմոսի, իսկ կոճակները՝ դեղատոմսով: Եվ այս ցանկը կարելի է երկար շարունակել, քանի որ օրինակներն իսկապես շատ են:
Մյուս խնդիրն էլ այն է, որ մարդիկ այս որոշման ընդունումից հետո ստիպված կլինեն միայն աշխատանքային օրերին իրենց վատ զգալ, քանի որ շաբաթ–կիրակի չես կարող որպես բուժօգնության առաջին օղակ ծառայող պոլիկլինիկա այցելել: Իհարկե, կասեն, թե կարելի է հիվանդանոց գնալ, սակայն ցանկացած հիվանդանոցի այցելությունից անպակաս է խորհրդատվության համար վճարվող գումարը, էլ չասեմ՝ հետազոտությունների գների մասին:
Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում