Իրանը ո՛չ Իրաք է, ո՛չ Սիրիա է, կամ էլ արաբական այլ պետություն է.... «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Մեր հյուրն է միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը

– Պարոն Սարգսյան, 2017 թվականի ավարտը բավականին լուրջ իրադարձություններով նշանավորվեց: Թրամփը Երուսաղեմը ճանաչեց որպես Իսրայելի մայրաքաղաք, իսկ Իրանում էլ բարձրացան ժողովրդական ընդվզումի բավականին հզոր ալիքներ:

Նկատի ունենալով վերջիններս, կարո՞ղ ենք եզրակացնել, որ 2018–ին տեղի կունենան աշխարհաքաղաքական կտրուկ զարգացումներ:

– Բնականաբար, կարող ենք և այդպես ասել: Որովհետև Թրամփն իր էությամբ, քաղաքական հայացքներով ու քաղաքական գործունեությամբ էապես տարբերվում է ԱՄՆ նախորդ բոլոր նախագահներից: Քաղաքական որոշումներն էլ կայացվում են այլ ձևով ու ձևաչափով: Իսկ այդ որոշումներն աշխարհի տարբեր երկրներում ու տարածաշրջաններում ընթացող գործընթացների վրա մշտապես ունեցել են ազդեցություն: Բնականաբար, շարունակելու են նաև ունենալ:

Իսկ մասնավորապես Երուսաղեմի ճանաչումը, որպես Իսրայելի մայրաքաղաք, լուրջ ազդեցություն է թողնելու ամբողջ Մերձավոր Արևելքում ընթացող քաղաքականության վրա:

– Իսկ այս որոշումն օրինաչա՞փ էր, թե այն կապենք Թրամփի, որպես քաղաքական գործչի, խառնվածքի հետ, այն ընդամենը սպոնտան հայտարարություն էր նրա կողմից արված:

– Այն տարվող ընդհանուր քաղաքական գիծ է: Պարզապես ընդամենը Թրամփը որոշել է ոչ թե անձամբ մասնակցել տարածաշրջանում ընթացող գործընթացներին, այլ իր սեփական ֆինանսավորմամբ և աջակցությամբ այդ գործը տալ Սաուդյան Արաբիային ու Իսրայելին:

Այսինքն՝ այսպես լինի. նա տարածաշրջանի գործընթացների մեջ ներգրավվածություն չունենա, բայց միաժամանակ կարողանա երրորդ պետությունների միջոցով պաշտպանել ու առաջ տանել սեփական շահերը:

– Այս իրավիճակն ի՞նչ կարժենա մեր երկրի համար: Մենք այդքան հեռու չենք այդ տարածաշրջանից:

– Նախ պետք է փորձենք հասկանալ վերջնանպատակը՝ թե ի՞նչ են ուզում անել Մերձավոր Արևելքում, ի վերջո:

Ըստ իս, մեր տարածաշրջանում Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների թիվ մեկ խնդիրն Իրանն է: Իսկ վերջինս սահմանակից և բարեկամ պետություն է մեզ համար: Ուստի, բնական է, որ այս երկրում տեղի ունեցող ցանկացած ցնցումներ բացասական ազդեցություն են ունենալու Հայաստանի վրա և՛ քաղաքական, և՛ տնտեսական առումներով:

Այնպես որ, դրական ակնկալիքներ մենք չպետք է ունենանք, եթե հարևան Իրանում լարվածությունն աճի:

– Իսկ ներքին տրամաբանական կապ տեսնե՞նք այս երկու իրադարձությունների միջև՝ Երուսաղեմը որպես Իսրայելի մայրաքաղաք ճանաչելու և Իրանում զանգվածային սոցիալական ընդվզումների միջև:

– Գործընթացներին պետք է նայել տարածաշրջանային պրիզմայի միջով: Բանն այն է, որ Իրանում տեղի ունեցող բողոքների ու ցույցերի ալիքը կրում էր սոցիալական բնույթ: Փողոցներ ու հրապարակներ դուրս եկած մարդիկ միայն բարձրացրեցին սոցիալական խնդիրներ: Բայց ցույցերի այդ ալիքը երկարատև չեղավ, այն, ըստ էության, շուտ նահանջեց:

Բնականաբար, այս իրադարձություններից փորձեցին նաև սեփական «օգուտը» քաղել մի շարք լրատվամիջոցներ, առանձին պետություններ, քաղաքական հոսքեր և քաղաքական գործիչներ:

Բայց, իհարկե, շարժման բնույթը սոցիալական էր, և այն չէր կարող արաբական գարուն դառնալ կամ համանման հետևանքներ ունենալ:

– Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այն տեսակետներին, թե դա կազմակերպված էր դրսի համապատասխան ուժերի կողմից: Դա ձեզ հավաստի՞ է թվում:

– Անշուշտ, միջազգային մամուլն ակտիվորեն անդրադարձավ այս հարցին ու անգամ փորձեց սրել իրավիճակը: Այն մեկնաբանել առավել սրությամբ ու ներկայացնել որպես դժվարին իրավիճակ Իրանի համար:

Սակայն, փառք Աստծո, մենք ականատես եղանք, որ իրավիճակն այդքան էլ բարդ չէր, և ամեն ինչ արագորեն հանդարտվեց:

Եվ այս առումով պետք է դիտարկել, թե առանձնապես ո՞ր պետության լրատվամիջոցներն են առավել ներգրավված եղել իրավիճակը լուսաբանելու, առավել ևս՝ կողմնակալ լուսաբանելու մեջ: Այդ դեպքում կարող է պարզվել ընդհանուր պատկերը, արդեն նաև կարող ենք հասկանալ, թե ինչի հետ գործ ունենք:

– Իսկ ի՞նչ եք կարծում՝ այս իրադարձությունները կարո՞ղ են ծառայել որպես հիմք աշխարհաքաղաքական նոր զարգացումների համար: Թե մտածենք, որ հանգավ կրակը:

– Իրանում ես չեմ կանխատեսում բողոքների ու ցույցերի հետագա լուրջ ալիքներ: Ոչ էլ կանխատեսում եմ արաբական գարնան սցենարի կրկնություն այս երկրում:

Բանն այն է, որ Իրանը ո՛չ Իրաք է, ո՛չ Սիրիա է, կամ էլ արաբական այլ պետություն է, որտեղ հեշտությամբ հնարավոր լինի իրականացնել հեղափոխություն: Թեկուզ ստեղծել լարված կամ ծայրահե՛ղ լարված իրավիճակ:

Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում