Գլխավոր Թոփ լուրեր Լրահոս Վիդեո Թրենդ

With a Mission to Preserve Armenian Heritage: AraratBank Sponsors the "Artsakh" Orchestra ConcertSoftConstruct Participated in the Career City Fest 2K25 — Celebrating Armenia's Top Employers The Symbol of Chinese Automotive Excellence Arrives in Armenia E-auto Becomes the Official Representative of Hongqi Electric Vehicles IDBank and Idram participate in Career City FestUcom Participated in Yerevan’s Career City Fest, Sharing Its Values and Career Opportunities New campaign in ECCO stores from IDBank and IdramWhat Types of Online Fraud Exist Today? Drone Racing Event to Be Held in Yerevan with Ucom’s Support AraratBank: Main Sponsoring Partner of STEM Expo 2025 20% idcoin at Carpisa: IDBank and Idram’s new campaignARARATBANK and FMO Expand Cooperation with a $25 Million Loan Agreement Digital identity, digital authentication, and secure transactions: the imID office is officially opened5,237,825 AMD for the “City of Heroes Rehabilitation Center”: April’s beneficiary is the “4090” FoundationDigital identity, digital authentication, and secure transactions: imID office officially launchesAraratBank: Business Financing with up to 35% Cashback Opportunity Ucom Introduces UPlay, Launching a New Era of Entertainment IDBank Joined the Banking Association for Central and Eastern Europe (BACEE): Official Membership Agreement Signed in Budapest The Power of One Dram is the general partner of DigiCode 2025 AraratBank Employees Communicated with the Power of the Intercessory Gospel of ShurishkanMyAmeria Star - Ameriabank presents a bank card and app for kids and teens One more free access to business lounges: IDBank How to protect your bank accounts and E-WalletAraratBank: Supporting SMEs for About 20 YearsIDBank – Supporting SMEs "Face to Face" with "The Power of One Dram" With Ucom’s Support “DemArDem: Dialogue of Generations” Regional Forum Concludes in Tashir Idram is now available in Yerevan CityNew Offer for Residents of 28 Cities with 5G Network Joining Ucom Ucom Joins the Regional Forum “DemArDem: Dialogue of Generations” AraratBank: The Only Victory is the Smile of a Recovered Child Financially Literate with Idram Junior IDBank new branch is in the City of ArtashatNew campaign from IDBank on the occasion of Client’s Day Ucom Celebrates International Client's Day, Strengthening Ties with Subscribers Ucom’s Fixed Network Now Available in Yeghvard 4,664,972 AMD to QaylTech. The beneficiary of The Power of One Dram for March is the Heroes Rehabilitation City Ucom Fellowship Incubation Program Concludes with Inspiring Closing Ceremony and Awards Event Preferential registration for the FINTECH360conference is available until March 15 Face to Face with “The Power of One Dram”: The Regional Forum on Dialogue of Generations is just a few days away Ucom Launches a New Major Network Upgrade Project Ucom's General Director Spoke about Personal Growth at the Armenian Businessman 2025 Event Pay with Idram at Yerevan Mall and Win an idplus Gift Card!Ucom Presents a New Exclusive Offer for the Spring Holidays Four Badalyan Brothers Enterprises Ranked Among Armenia’s Top 1,000 Taxpayers Ucom’s General Director Shares his Experience with Cybersecurity Training Course Participants Customer Appreciation Day at IDBankIDBank issues the 2nd tranche of dollar bonds of 2025 New Banking, Even More Convenient: Idram&IDBank AraratBank and Aren Mehrabyan Foundation Strengthen their Partnership On International Mother Language Day, AraratBank Summarizes Results of Unique Project with Matenadaran
Politics

Փորձառությունը կա, ցանկությունը, կարծես, կա, սակայն այդպես էլ «սայլը» տեղից չի շարժվում. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Մարդկային հասարակության արագ զարգացման պայմաններում, երբ կլիմայական փոփոխությունները և շրջակա միջավայրի աղտոտման հետ կապված խնդիրները մտահոգիչ մակարդակի են հասել, ամբողջ աշխարհում թրենդային է դարձել նաև ատոմային էներգետիկայի ոլորտի զարգացման խնդիրը, քանի որ այն դիտարկվում է «կանաչ էներգետիկայի» կարևորագույն բաղադրիչ։ Ու պատահական չէ, որ աշխարհի տարբեր մասերում հիմա բազմաթիվ ատոմակայաններ են կառուցվում։

Բայց ատոմային էներգետիկայի ոլորտի զարգացման համար նախատեսված տեխնոլոգիաների ամեն երկիր չի տիրապետում, և ընդամենը հաշված թվով պետություններ են, որ կարող են այս հարցում մասնագիտական աջակցություն տրամադրել։ Ու այդ պետությունների միջև նույնիսկ որոշակի մրցակցություն կա։ Օրինակ՝ Ռուսաստանն ու Չինաստանը բազմաթիվ երկրներում նախատեսում են ատոմակայաններ կառուցել, Արևմուտքն էլ իր հերթին է ձգտում ներգրավվել այս ոլորտում։ ԱՄՆ-ը այլ երկրներում փորձում է իրականություն դարձնել մոդուլային ատոմակայանների զարգացման իր կոնցեպտը։ Իսկ Գերմանիայում, որը տասնամյակներ շարունակ զերծ էր մնում ատոմակայանների կառուցումից, որոշել է զարգացնել իր ատոմային էներգետիկան՝ էներգակիրներից իր կախվածությունը նվազեցնելու նպատակով։

Պետք է նկատի ունենալ, որ ատոմային էներգետիկայի ոլորտում տեխնոլոգիաներն անընդհատ զարգացում են ապրում, և նորագույն լուծումների կիրառումը միշտ արդիական է մնում։ Հայաստանը, որն անցած դարի 60-ական թվականներից սկսած արդեն հասանելիություն ուներ ատոմային էներգետիկայի տեխնոլոգիաներին, տասնամյակներ շարունակ տարածաշրջանում միակն էր այս տեսանկյունից։ Նույնիսկ ՆԱՏՕ-ի անդամ ու հզորությամբ մի քանի անգամ Հայաստանին գերազանցող Թուրքիան հասանելիություն չուներ այս տեխնոլոգիաներին, ու միայն վերջերս է, որ Թուրքիայում սկսել են ատոմակայաններ կառուցելու նախագծեր իրականացնել։

Այսինքն, ի սկզբանե Հայաստանն այս ոլորտը զարգացնելու և մասնագետներ պատրաստելու տեսանկյունից ժամանակ ու մեծ հնարավորություններ է ունեցել։ Բայց այլ հարց է, որ այդ հնարավորությունները չեն օգտագործվել։ Ավելին, երբ մի շարք երկրներ ուղղակի կարող էին երազել ատոմակայան ունենալու մասին, Հայաստանում զարմանալիորեն որոշվեց դադարեցնել ատոմակայանի գործունեությունը, ապա համոզվելով, որ սխալ որոշում է ատոմային էներգետիկայից հրաժարվելը, որոշվեց նորից վերագործարկել Մեծամորի ատոմակայանը։

Մյուս կարևոր հարցն այն է, որ հին ատոմակայանի կյանքն անընդհատ երկարաձգվում է, այս անգամ՝ մինչև 2036 թվականը, ու այդպես էլ օդում կախված է մնում նոր ատոմակայան ունենալու հարցը։ Երևի թե չի եղել մի տարի, որ կառավարության մակարդակով այս հարցը չքննարկվի, բայց այլ բան է քննարկումը, այլ՝ ռեալ պայմանավորվածություններն ու գործողությունները։ Մե՛կ խոսվում է, որ ռուսներն են նոր ատոմակայան կառուցելու, մե՛կ նշվում է ամերիկյան մոդուլային ատոմակայանների տեղակայման հնարավորության մասին։ Հետո էլ տեղեկություններ են տարածվում, թե ատոմակայան կառուցելու համար, ԱՄՆ-ից և ՌԴ-ից բացի, քննարկումներ են իրականացվում նաև Կորեայի և Չինաստանի հետ։

Բայց տարիներն անցնում են, իսկ սայլն այդպես էլ տեղից չի շարժվում։ Լավագույն տարբերակը կլիներ այն, եթե ունենայինք միանգամից երկու տարբեր կենտրոնների կողմից կառուցվող կայաններ, ինչպես որ Թուրքիան չի բավարարվում ռուսների կողմից կառուցվող ատոմակայանով և փորձում է նաև չինական կողմին հրավիրել երկրի այլ մասում ատոմակայան կառուցելու համար։

Մինչ Հայաստանի դեպքում, որի համար ատոմային տեխնոլոգիաները նոր չեն, նույնիսկ մեկ նոր ատոմակայանի կառուցման հարցը չի լուծվում ու անընդհատ ձգձգվում է, Ադրբեջանը նոր ատոմակայան ունենալու հայտ է ներկայացնում, ինչը վտանգ է ներկայացնում Հայաստանի դիրքերի համար ատոմային էներգետիկայի ոլորտում։ Պատահական չէ, որ թուրքական ու ադրբեջական կողմերը տարիներ շարունակ բողոքել են Մեծամորի ատոմակայանի շահագործման դեմ, թե իբր այն վտանգ է ներկայացնում իրենց համար, սակայն դա չի խանգարում, որ իրենք ցանկանան սեփական ատոմակայանն ունենալ։

Ցավալին այն է, որ, ընդհանրապես, արդեն սովորական երևույթ է դարձել, որ Հայաստանում միշտ խոսվում է տարբեր խոշոր նախաձեռնությունների իրականացման մասին, բայց դրանք գործնական տեսք չեն ստանում ու ընդամենը հանրությանը կերակրելու հարց են լուծում, իսկ այդ ընթացքում Հայաստանը հետ է մնում խոշոր տարածաշրջանային նախագծերից։ Մեր երկրում անգամ տարիներ շարունակ չեն կարողանում Հյուսիս-Հարավ ավտոճանապարհի նախաձեռնությունն իրականություն դարձնել, ուր մնաց նոր ատոմակայանի հարցը գլուխ բերվի։

Ի տարբերություն մեզ, մեր հակառակորդ երկրները՝ Թուրքիան ու Ադրբեջանը, կոնկրետ նախաձեռնություններն իրականություն են դարձնում և արդյունքում ավելի ու ավելի են մեկուսացնում Հայաստանը։ Այս առումով մենք լուրջ մտածելու տեղ ունենք, և քանի ուշ չէ, պետք է սթափվել ու անցնել կոնկրետ գործողությունների։

ԱՐՍԵՆ ՍԱՀԱԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում