Գլխավոր Թոփ լուրեր Լրահոս Վիդեո Թրենդ

Unibank to Issue Subordinated Bonds for the First Time in Armenia How Not to Go Bankrupt on Black Friday: 5 Smart Shopping TipsIDBank warmly hosted children from the "Music for Future" Foundation.Ucom’s 5G network launched in 11 new cities UPay has joined Idram's Open QR infrastructureA Free Mastercard and 10% idcoins with Cashless Payments. IDBankThe Results of the 19th Annual International Microelectronics Olympiad Summarized in Yerevan AraratBank Named Best Investor Relations Bank Armenia 2024General Director of Ucom participated in Silicon Mountains technological summit Saving together: IDBank and IdramARARATBANK AND SINGAPORE GFTN SIGN MEMORANDUM OF UNDERSTANDING FOR DIGITAL TRANSFORMATIONAndron Participates in the Tomorrow Mobility World Congress 2024: Driving Innovation in E-MobilityAcba bank and American Express Expand Collaboration in ArmeniaThe Silicon Mountains technology summit to be held with the support of Ucom Evocabank became the first bank to join Idram’s open QR infrastructure25% Off on RIA Money Transfers to Ukraine at AraratBank Yerevan to Host Unprecedented Serbian-Armenian Music ConcertAraratBank Stands with My Forest Armenia to establish Charles Aznavour Forest Ucom and Sunchild NGO install another solar plant in Areni 4,401,021 AMD to COAF. The November beneficiary is “Armenia Tree Project”Go Digital or Go Home: Sergey Arakelyan Yes to cashless! - cruises and gifts for AraratBank MC cardholders Ucom joins Armenian Internet Governance Forum as a platinum partner AraratBank: Five-Time Winner at AMX Awards 2024AraratBank Initiates a Panel Discussion on AI and LeadershipKhachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari HakobyanUcom Employees Participate in Forest Restoration Efforts in Vayots Dzor Fast Shift has joined Idram's open QR infrastructure New and modern. Arabkir branch of IDBank reopenedAraratBank: Unprecedented Consumer Loan Offer Starting from 14.5% Ucom launches 5G network across nine Armenian cities Learn to save. World Savings Day with Idram Junior Another solar power plant by Ucom and SunChild NGO installed in Vardenis Converse Bank and Kapitalbank signed a cooperation agreement at Sibos 2024 IDBank and Idram at Mantashyants Global Expo AraratBank Introduces UBPAY: A New System for International Transfers IDBank participated in the HR Expo-24 conference Armenia Hosted the Consulting Event of the Year: International CMC Conference was held with Participants from 30 Countries AraratBank Sponsors New Laboratory and Seminar at MatenadaranUcom, in cooperation with SunChild NGO, increases the access to drinking water in Lchavan community Ameriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System Ucom Completes Network Modernization in Gyumri and Vanadzor Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of GiftsGeneral Director of Ucom Delivers a Lecture at Leadership School Idram Junior and Koreez Summarize the Results of the Junius Financial Education CompetitionUcom has published the 2023 financial audit report The Armenian Conference Interpreters Association Celebrates the International Translation Day
Politics

Բազմակողմ արտաքին քաղաքականության չօգտագործվող ներուժը. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Միջազգային հարաբերություններում մի շարք ուղղություններով ինչքան էլ պահպանվի Արևմուտքի հեգեմոնիան, միևնույնն է, աստիճանաբար անցում է կատարվում բազմաբևեռ աշխարհակարգին։ Այս պայմաններում աշխարհաքաղաքական խոշոր կենտրոնները ոչ միայն ավելի փոխկապակցված են դառնում միմյանց, այլև ժամանակի ընթացքում նոր ծանրության կենտրոններ են ի հայտ գալիս։ Ու քանի որ աշխարհն ավելի փոխկապակցված է դարձել, ապա այդ ուժերի համար մեծ հետաքրքրություն են ներկայացնում նույնիսկ մեծ հեռավորություն ունեցող տարածաշրջաններում ծավալվող իրադարձությունները։ Օրինակ՝ Հնդկաստանին մեծապես հետաքրքիր են Հարավային Կովկասում զարգացումները։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Պակիստանն ակտիվորեն համագործակցում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ ու առաջ է տանում հակահնդկական օրակարգը, ապա Հնդկաստանն էլ նրանց Հարավային Կովկասում հակակշռելու նպատակով աջակցում է Հայաստանին ու զենք է մատակարարում։ Տարբեր տարածաշրջաններում ուժերի համակշիռը կարևոր է նաև խոշոր ենթակառուցվածքային նախագծերի իրականացման տեսանկյունից։

Օրինակ՝ Չինաստանը «Գոտի և ճանապարհ» նախաձեռնության իրագործման միջոցով ներթափանցում է տարբեր տարածաշրջաններ, այդ թվում՝ Աֆրիկա ու Լատինական Ամերիկա։ Ուստի, այս պայմաններում շատ է կարևորվում բազմակողմանի արտաքին քաղաքականությունը և համագործակցության խորացումը միաժամանակ աշխարհաքաղաքական տարբեր կենտրոնների հետ։ Այս հարցում պետք է դուրս գալ այն կարծրատիպային մտածողությունից, որը ձևավորվել էր Խորհրդային Միության փլուզումից հետո: Առավել ճկուն գործելու անհրաժեշտությունը հատկապես հրատապ է Հայաստանի դեպքում։

Հայաստանի քաղաքականության մեջ ավելի շատ դրոշմված է Արևմուտք-Ռուսաստան արտաքին քաղաքական երկընտրանքը։ Այնինչ, միջազգային փորձը ցույց է տալիս, որ հնարավոր է բալանս ապահովել՝ միաժամանակ չվատթարացնելով հարաբերությունները ո՛չ Ռուսաստանի, ո՛չ էլ Արևմուտքի հետ։ Կամ Արևմուտքի հետ հարաբերությունները չխորացնել Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների հաշվին և հակառակը։ Բայց միայն մեկ կողմին շատ հարելու քաղաքականության արդյունքում ՀՀ իշխանությունները մեծ հարված են հասցրել Ռուսաստանի հետ մեր հարաբերություններին, որի վերականգնման հարցը մնում է օրակարգային։ Մյուս կողմից էլ՝ լիովին իրացված չէ հարևան Իրանի հետ հարաբերությունների մեր ներուժը։ Իրանը Հայաստանի համար կարող է դառնալ Պարսից ծոց ու Հարավային Ասիա դուրս գալու ուղի, իսկ Հայաստանն Իրանի համար՝ Վրաստանով Սև ծով ու Եվրոպա դուրս գալու ճանապարհ։

Պատահական չէ, որ իրանական կողմը պարբերաբար հայտարարում է, թե իր համար անընդունելի է տարածաշրջանում սահմանների փոփոխությունը։ Իսկ Թեհրանի դիրքորոշումը չեն կարող հաշվի չառնել։ Անգամ ԱՄՆ-ն է ստիպված Մերձավոր Արևելքում և հարակից տարածաշրջաններում հաշվի առնել իրանական գործոնը։ Մյուս խնդիրն այն է, որ Հայաստանը պետք է իր հարաբերությունները զարգացնի ասիական մյուս ծանրության կենտրոնների հետ։ Եվ առանցքային է հատկապես Պեկինի հեր հարաբերությունների խորացումը։ Չինաստանը տնտեսական ու տեխնոլոգիական ոլորտում ահռելի հաջողությունների է հասել՝ դառնալով, այսպես ասած, աշխարհի գործարանը։ Ուստի, Հայաստանին շատ հետաքրքիր կարող է լինել չինական փորձի փոխանցումը, ինչպես նաև չինական ներդրումների ծավալի ավելացումը մեր տնտեսության մեջ։ Բացի այդ, Չինաստանի «Գոտի և ճանապարհ» նախաձեռնության շրջանակներում ծրագրերի իրականացումը մեծ առավելություններ կարող է տալ Հայաստանին։ Եվ Չինաստանից դեպի Եվրոպա ձգվող ճանապարհահատվածի մի ուղղությունն էլ կարող է անցնել Իրանով և Հայաստանով։ Բայց 2018 թվականին Հայաստանում տեղի ունեցած իշխանափոխությունից հետո հայ-չինական հարաբերություններում դրական առումով մեծ տեղաշարժեր չեն նկատվում։

Ավելին՝ մի շարք խոչընդոտներ ստեղծվեցին։ Օրինակ՝ Հայաստանը միացավ ԱՄՆ պետքարտուղարության նախաձեռնությամբ ստեղծված կրոնի ազատության ալյանսին, որը ուղղված է Չինաստանի դեմ։ Մյուս կողմից էլ՝ աշխարհաքաղաքական շախմատային տախտակում նկատելի է դառնում Հնդկաստանի վերելքը, քանի որ արդեն երկրորդ տարին է, որ այն դարձել է ամենամեծ տնտեսական աճ արձանագրող խոշոր տնտեսությունը։ Կապիտալը հոսում է դեպի հնդկական տնտեսություն, զարկ է տրվում հնդկական արտադրությանը։ Եվ փորձագետները կանխատեսում են, որ տարիների ընթացքում Հնդկաստանը դառնալու է աշխարհի երրորդ խոշոր տնտեսությունը։ Իսկ տնտեսական հզորությունն իր հետ բերելու է նաև ռազմական ու արտաքին քաղաքական պոտենցիալի ավելացում։

Հայ-հնդկական հարաբերությունները հիմնականում դիտվում են սպառազինությունների մատակարարման և դեպի Հայաստան հնդիկ աշխատողների կամ ուսանողների ներհոսքի տեսանկյունից։ Բայց երկու երկրների համագործակցությունը կարող էր ավելի խոր և ընդլայնված տեսք ունենալ՝ բազմաթիվ համատեղ իրագործվող նախագծերի տեսքով։ Մանավանդ Կարմիր ծովի առևտրային ճանապարհին նավերի վրա հարձակումների պարագայում Հնդկաստանի համար առավել կարևորություն է ձեռք բերել դեպի Եվրոպա այլընտրանքային ճանապարհների հնարավորությունների օգտագործումը։ Իսկ այս հարցում Նյու Դելիի շահերի տեսանկյունից առանցքային նշանակություն կարող է ձեռք բերել Հյուսիս-Հարավ տրանսպորտային միջանցքը, որը Հնդկաստանից ծովային ճանապարհով հասնում է դեպի Իրան, ապա՝ Իրանից շարունակվում դեպի Հայաստան, Վրաստան ու Եվրոպա։ Խնդիրն այն է, որ այս տարանցիկ ուղու վերաբերյալ անընդհատ քննարկումներ են տեղի ունենում, բայց այն այդպես էլ գործնական տեսք չի ստանում։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում