Գլխավոր Թոփ լուրեր Լրահոս Վիդեո Թրենդ

AraratBank Receives Visa Trusted Partnership Award 2025 Secret Santa at idplus: Anonymous Gift CardsWe condemn the unlawful actions by Armenia’s Gov. against the Armenian Apostolic Church. Jan Figel Free Style issues Armenia’s first corporate bonds in the fashion retail sector, placed by Cube InvestUnibank Completed the Placement of Its Third Issuance of Perpetual BondsScholarship for 100 Artsakh Students as Part of IDBank’s “Side by Side” Program The results of the second Junius financial literacy competition have been summarized From idea to implementation: Ameriabank Presents the Programs Implemented under My Ameria, My Armenia CSR Campaign Ucom and SunChild Launch the “Smart Birdwatching” Educational Program AraratBank Supports Digitization of "Karin" Scientific Center ArchiveWelcome to the ID booth: Big Christmas MarketWidest 5G Coverage, the Launch of the Uplay Platform, and the Integration of Cerillion: Ucom Summarizes 2025 Ucom and Armflix Present “13 Seconds” at KinoPark How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platform Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon Unibank Became a Member of BAFTThe December beneficiary of “The Power of One Dram” initiative is the “City of Smile” Foundation EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in ArmeniaHeading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live Bvik and Idram Standing by Young ReadersIDBank participated in the conference dedicated to the 10th anniversary of the Armenian Institute of Directors AxelMondrian Wins Three Major International Awards for Branding, PR and Film Production in 2025Ucom Promotes Space Engineering Education Global Finance names AraratBank Best Sub-Custodian Bank 2025 in ArmeniaAraratBank Participates in “Women’s Empowerment Principles in Armenia” Conference Unibank’s Perpetual Bonds Were Acquired in Nearly One Day Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnershipTeam Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three YearsApply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMDEuromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “B” with a “stable” prospectA Brand-New Section on Idram&IDBankSeveral real and profitable offers ahead of Black Friday: IDBank and IdramAraratBank Joins Social Impact Award 2025 Summit in LjubljanaIDBank issued the 1st tranche of bonds of 2026 Ucom Supports the Development of Space Engineering in Armenia Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on GuaranteesUcom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilienceAraratBank and Arca's joint campaign has endedIDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in ArmeniaGRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi CampIdram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNetUcom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia
Socity

Ընտրական օրենսգրքերի սնանկությունն ու հայի էլեկտորալ վարքի առանձնահատկությունները

«Ազատություն» ռադիոկայանը Հայաստանի գյուղերից մեկում հարցում էր արել այն մասին, թե ում են պատրաստվում ընտրել գյուղացիներն առաջիկա ընտրություններում: Գյուղացիները պատասխանել էին, որ եթե առաջադրվի ծագումով իրենց գյուղից, հայտնի գործարարներից մեկի՝ երկար տարիների պատգամավոր եղբայրը, ապա կընտրեն իրեն, եթե չառաջադրվի, կընտրեն Նիկոլ Փաշինյանին: Հանրապետական կուսակցությանը գյուղացիները չեն ընտրի ոչ մի դեպքում: Հատուկ չենք նշում հայտնի գործարարի և գյուղի անունները, քանի որ այս դեպքում խնդիրը ոչ թե առանձին վերցրած դեպքն է, այլ այն ազդակները, այն պատկերը, որ մենք ստանում ենք այդ հարցումից: Հատկանշական է, որ հայտնի գործարարի ոչ պակաս հայտնի եղբայրը ՀՀԿ անդամ է, բայց նրան ընտրելով հանդերձ գյուղացիները ՀՀԿ–ին չեն ընտրի ոչ մի դեպքում: Թերևս գործ ունենք լակմուսի թղթի հետ, որն ամբողջովին արտահայտում է Հայաստանի քաղաքացիների մի ստվար հատվածի էլեկտորալ վարքը:

Իսկ այդ վարքն ունի բավական հետաքրքիր դրսևորումներ, հաճախ հակասական դրսևորումներ: Մի դեպքում Հայաստանի քաղաքացիներից շատերը պատրաստ են ընտրել իրենց համագյուղացուն, իրենց մարզում, տարածքում ազդեցիկ մեկին՝ անկախ նրա կուսակցական պատկանելությունից: Մյուս դեպքում պատրաստ են ընտրել այլ ընդդիմադիր կուսակցության համամասնական ցուցակ: Այլ կերպ ասած՝ կա էլեկտորալ վարքի երկու մոդել՝ տեղական–համայնական և համապետական: Առաջին վարքի թիրախում տեղական խնդիրներն են, երկրորդի թիրախում՝ համապետական, հայաստանյան ընդհանուր խնդիրները: Այդ է պատճառը, որ, օրինակ, բարեկարգ գյուղում ապրող մարդը, ով կոնկրետ իր գյուղից, գյուղապետից և նրա հովանավոր մեծահարուստ–պատգամավորից գոհ է, կարող է դժգոհ լինել երկրի նախագահից, վարչապետից, քանի որ իրենց գյուղից դուրս արդեն փոխվում է իր գոհունակության չափանիշները: Տարիներ շարունակ հայաստանցիների էլեկտորալ վարքի այս առանձնահատկությունները ենթարկվել են իշխանության մանիպուլ յացիաների: Մի դեպքում՝ մեծամասնականով հաղթելու պոտենցիալ ունեցող թեկնածուները ի սկզբանե ընդգրկվել են ՀՀԿ շարքեր: Մյուս դեպքում ներմուծվել է ռեյտինգային ընտրակարգը և տեղերում հեղինակություն ունեցողները ձայն են ապահովել հեղինակազրկված ՀՀԿ–ի համար: Ցավոք, բայց հիմա էլ, առաջարկված ու չընտրված նոր Ընտրական օրենսգրքով էլ առաջարկվում էր խնդիրը լուծել խիստ վիրաբուժական մոտեցմամբ: Կամ ավելի պարզ՝ առաջարկվում էր հրաժարվել էլեկտորալ վարքի լոկալ դրսևորման հնարավորությունից ու անցնել պարզ, բայց ըստ էության տոտալ համամասնական ընտրակարգի:

Բոլոր դեպքերում էլ անտեսվել են հայաստանյան ընտրողների քաղաքական վարքն ու դրա առանձնահատկությունները ու առաջին պլան է մղվել տվյալ պահի իշխանության քաղաքական նպատակահարմարությունը: Խնդիրը, սակայն, ավելի խորքային է ու, ցավոք, բովանդակային քննարկման առարկա այդպես էլ չդարձավ, քանի որ քաղաքական ուժերը զբաղված էին բացառապես իրենց համառությունն ի ցույց դնելով: Արդյունքում ընտրությունների մենք գնում ենք հին ընտրական օրենսգրքով: Իսկ ամենացավալին այն է, որ թե գործող, թե չընդունված ընտրական օրենսգրքերի միջև, ըստ էության, որևէ դրական ընտրության հնարավորություն չկա: Առաջարկվողը որևէ կերպ չէր լուծում նախորդ օրենսգրքի ստեղծած խնդիրները, ավելին՝ իր հերթին ավելացնում էր նոր խնդիրներ՝ բացառապես երևանակենտրոն ու տոտալ կուսակցական համակարգեր ունենալու վտանգներով:

Բարեբախտաբար, քաղաքական այս շրջափուլում Ընտրական օրենսգրքի հարցն առկախվեց ու դեռևս ժամանակ կա իսկապես նոր ԸՕ ունենալու շուրջ մտածելու համար: Պարզապես այս անգամ պետք է առաջնորդվել արդեն հայաստանցիների քաղաքական մշակույթի, էլեկտորալ վարքի առանձնահատկությունները հաշվի առնելով: Նախկիններն այդ առանձնահատկությունը հաշվի էին առնում, բայց մանիպուլացնում էին դրանք, ներկաները պետք է ոչ թե շրջանցեն այդ առանձնահատկությունները, այլ հաշվի առնեն ու դրանց դրսևորման համար ստեղծեն իրավական և քաղաքական գործիքներ: Ու խնդիրը միայն այն չէ, որ էլեկտորալ վարքի լոկալ դրսևորումներն արտահայտվեն ընտրությունների միջոցով, խնդիրն այն է, որ արտահայտվելուց հետո էլ դրանք կարողանան ներդաշնակորեն ինտեգրվել քաղաքական կյանքին՝ չդառնալով մարգինալ, ինչպես նախկինում էր, երբ մեծամասնականով պատգամավոր դարձած եզակի ոչ օդիոզ դեմքեր որևէ օրենսդրական գործիքակազմ չունեին տեղերի խնդիրները համապետական քաղաքական հարթակներում լսելի ու լուծելի դարձնելու համար:

Հեղինակ՝ Լևոն Մարգարյան